3 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten
  • Nurdin Useev
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Anahtar Kelimeler

MANAS DESTANI’NDA ESKİ TÜRKÇEYE ÖZGÜ GRAMER UNSURLARI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2022, Sayı 74 · Sayfa: 39-50 · DOI: 10.32925/tday.2022.84
Tam Metin
M. Avezov, A.N. Bernştam vd. gibi bilim adamlarının araştırmalarına göre VIII-XI. asırlarda gerçekleşen tarihî olayların temelinde ortaya çıkan Manas Destanı, Eski Türk devrinden izler taşımaktadır. Bunlardan biri dil unsurlarıdır. Destan üzerinde yaptığımız çalışma sonucunda Manas Destanı’nda Köktürk harfli yazıtlarda durum zarfı yapımında da kullanılan vasıta hâli /+Xn/ eki; Eski Türkçeye mahsus olan /-gXlX/ zarf-fiil eki ve gereklilik ifade eden /-gUlUk/ eki gibi morfolojik özelliklerin bulunduğunu tespit edebildik. Colborstoyun ve kamandayın gibi kelimelerde geçen /+Xn/ eki Köktürk harfli yazıtlardaki /+In/ eki gibi durum zarfı yapmaktadır. İki metinde bulunan /+In/ eki Eski Türkçede olduğu gibi vasıta hâli anlamını taşımaktadır. /-gXlX/ eki Köktürkçede asıl eylemin amacını ve başlangıç noktasını bildirmek için kullanılan /-gAlI/ ekine benzerlik gösterirken, /-gUlUk/ eki Eski Uygurcadaki gibi gereklilik ifade etmektedir.

ALTAY YAZITLARINDAN YABOGAN (A 84) YAZITI VE KÖKTÜRKÇE VEFEYAT, AT TASVİRİ FORMÜLLERİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2017, Cilt 65, Sayı 1 · Sayfa: 105-128
Rusya Federasyonu Altay Cumhuriyeti'nde bulunan Köktürk harfli AltayYazıtları'nın keşfi ve incelenmesi son dönemlerde artmıştır. Son bulunan yazıtlardanbiri Yabogan (A 84) Yazıtı'dır. Daha önce farklı bilim adamlarınca ön okumasıyapılan Yabogan (A 84) Yazıtı'yla ilgili yeni yayınların yapılması gerekmektedir.Bu makalede söz konusu yazıt üzerinde yeni okuma ve anlamlandırma denemesiyapılmıştır. Çalışma sonunda söz konusu yazıtın diğer Köktürk harfli yazıtlardanfarklı yönleri olduğu tespit edilmiştir. Örneğin, Yabogan Yazıtı'nın ilk satırıKırgızistan'daki Çiyin-Taş Yazıtı ile aynıdır. Üçüncü satırdaki 'ak at altun ederlig'ibaresi Moğolistan'daki Gurvan Mandal Yazıtı'nda da geçmektedir. Bu bilgilerdenhareketle Yabogan Yazıtı'nda bir kişinin vefat ettiğini yansıtan ve sahip olduğu atlarıtasvir eden kalıplaşmış iki formülün olduğu ileri sürülmüştür.

ALTAY CUMHURİYETİ YAZITLARINDAN A 78 (KURGAK I) YAZITI YA DA ESKİ TÜRKLERDE KURBANLIK YAZISI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 101-118
Makalede A 78 Kurgak I yazıtı ele alınarak üzerinde okuma ve anlamlandırma denemesi yapılmıştır. Bu yazıt üzerinde buğüne kadar iki ayrı okuma ve anlamlandırma çalışması yapılmıştır. Yazıtı ilk yayımlayan Klyaştornıy ile Kubarev'un okumalarındaki bazı eksiklikler Tıbıkovalar tarafından fark edilmiş ve düzeltmeler yapılmıştır. Yazıt üzerinde yapılan epigrafik belgeleme işlemi sonucunda hem Klyaştornıy ile Kubarev'un hem de Tıbıkovaların okumalarında eksikliklerin olduğu fark edilmiştir. Tıbıkovalar tarafından ele alınmayan, Klyaştornıy ile Kubarev tarafından ikirti(m) şeklinde okunan kelimenin yagış kelimesi olabileceği ileri sürülmüştür. Yazıt üzerinde genel değerlendirme yapılarak yedimiz, yagış kelimelerinden hareketle yazıtın Temir Apa adlı kişinin anısına Koluŋ adlı babası tarafından yazılan, onun öbür dünyadaki iyiliği için kurban kesildiğini, onun etini yediklerini anlatan dini-kültsel tören yazıtı olduğu düşünülmektedir