Bu eser, Atina'da Hellenic National Reasearch Foundation'a bağlı Bizans Araştırmaları Merkezi'nde görev yapan (şimdi Aegean University / Department of Mediterranean Studies Rhodes'da görevli) Prof.Dr.Alexis G.C. Savvides'in editörlüğünü üstlendiği, Metron /Iolkos Yayınevleri ile ortak çalışma sonunda hazırlanan ve bu Yayınevleri tarafından birlikte yayınlanan Bizans tarih ve kültürüne ait ansiklopedik bir sözlüktür. Eserde Bizans İmparatorluğu'ndaki şahıs, aile ve hanedanların yanı sıra komşu milletler, devletler ve kabileler hakkında da bilgi verilmektedir.

İskitli okçuların özellikle M.ö.5. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Atina şehrinin düzenini sağlayan bir polis gücü olarak kullanıldıkları bir gerçektir(1). Yakın geçmişte yapılan çalışmalar sonucunda İskitli okçuların Atina'ya tam geliş tarihinin belirlenmesinin zor olduğu ortaya konmuştur(2). Bu okçuların Atina'ya geliş tarihiyle ilgili yorum yapılabilecek tek gözlem, Atinalı politikacı ve mahkeme konuşması yazarı Andokides (M.ö.440-390)'in Peri tês pros Lakedimoniouseirênês (Spartalılarla Barış Hakkında)(3) başlıklı konuşmasında geçmektedir.

Klasik Çağ'da Atina döneminin (M.Ö. 454-404) önemli olaylarından biri de Atina'nın önde gelen devlet adamlarından general Perikles'in Karadeniz Seferidir. Bize Karadeniz Seferi konusunda bilgi veren tek kaynak eskiçağ biyografi yazarı Plutarkhos (M.S. 50-120)'a aittir ve bu sefer ile ilgili iki yeni çalışma yapılmıştır. Birinci çalışmada, Plutarkhos'un seferle ilgili gözlemlerinin yanlış olduğu ön görülerek, Atinalılar'ın Perikles'in seferi sonucu Karadeniz'e herhangi bir koloni göndermediği ana fikri tartışılır. İkinci çalışmada daha da ileri gidilerek Plutarkhos'un Karadeniz Seferi ile ilgili gözlemlerinin Atina'da Hellen birliği fikrinin çok güçlü olduğu M.Ö. 4. yüzyılda uydurulmuş olabileceği, dolayısı ile Plutarkhos'un Atinalılar'ı bu seferi düzenlemiş gibi göstererek bizleri yanılttığı öne sürülmektedir.

Sia Anagnostopoulou'nun kaleme aldığı bu eserde oldukça kapsamlı bir şekilde XIX. yüzyıl ile XX. yüzyıl başlarına kadar yani Yunanlıların 15 Mayıs 1919'da İzmir'i işgallerine kadar geçen süreçte, ağırlıklı olarak Anadolu Rumlarının ekonomik, sosyal ve demografik yapısı inceleniyor. Eser, kısaltmalar, giriş, iki bolüm, resmi yazışmaları içeren ek, tablolar, kaynaklar ve indeksten oluşuyor.

Bu kitabın amacı, yazarının önsözde belirttiği gibi, Yunan Geometrik sanatını yansıtan vazo ve küpler üstündeki kara ve deniz savaşlarına ilişkin sahneleri ikonografik açıdan incelemek ve bunlara ilişkin bazı ikonoloji sorunları üstünde durmaktır. Yazar, çoğunluğu Atina, Agora, Luvr müzelerinde bulunan vazo ve küp parçaları üstündeki kara ve deniz savaşlarını yansıtan sahneleri, ikonografik bakımdan ayrı ayrı betimleyip (tasvir edip) çözümledikten sonra, kullanılan malzeme, doku, resimlerin yapıldığı atölyeler, ressamlar, silah, zırh, savaş taktiği vb'ye ilişkin sonuçlar çıkarıyor. Daha sonra, 8. yüzyıl Yunan toplumunun tarihsel, siyasal, toplamsal ve ekonomik koşullarını aydınlatan yeterli kanıtlardan yoksun olduğumuzu, dolayısıyla bu konudaki görüşlerin çok değişik olduğunu belirterek, Yunan Geometrik sanatında yansıtılan savaş sahnelerinin, çağın tarihsel koşullarına uyup uymadıkları; gerçek yaşamın olgularını mı, yoksa mitik/epik alanın kişi ve olaylarını mı yansıttıkları sorununa eğiliyor. Yazarın kanısınca, ne bu savaş sahneleri, ne de arkeolojik bulgular, başlı başına Atina toplumunun savaşçı niteliğine ışık tutmaya yeterlidir.