Osmanlı Arşivleri, Osmanlı Devleti'nin Arap topraklarını idaresi altında bulundurduğu yaklaşık dört yüz yıl boyunca üretilen evrakı bünyesinde muhafaza etmek suretiyle, Arap tarihinin önemli bir dönemine ışık tutabilecek bir kaynak olma vasfını haizdir. Arap toprakları Osmanlı topraklarının önemli bir kısmını oluşturduğu için Osmanlı arşivlerinin dikkate değer bir bölümünü de Arap ülkeleri ile ilgili belgeler oluşturmaktadır. Makalede Osmanlı Arşivlerinde Arap ülkeleri ile ilgili defter ve belge fonları, örnekler eşliğinde tanıtılmaktadır.

Balkan Savaşı geniş çaplı nüfus hareketlerine neden oldu. Osmanlı Devleti açısından, Balkan topraklarının kaybedilmesi ile birlikte buralarda yaşayan Müslüman ahali Anadolu'ya göç etmek zorunda kaldı. Müslüman göçünün yaşandığı bu zamanda Trakya ve Batı Anadolu'da yaşayan Rumlarda Yunanistan'a göç ettiler. İşte bu "Rum Göçü" konusu, Fuat Dündar tarafından "Modern Türkiye'nin Şifresi" kitabında, İttihat ve Terakki'nin gayrimüslimlere uyguladığı iskan politikaları bağlamında ele alınmıştır. Fuat Dündar kitabında çok önemli iddialar ileri sürmüş ve bu iddiaları Osmanlı arşiv belgelerine dayandırdığını söylemiştir. Ancak kitapta referans verilen arşiv belgelerinin okunmasında ve değerlendirilmesinde çok ciddi yanlışlıklar yapılmıştır. Kitabın küçük bir bölümünde görülen bu yanlışlıklar, kitapta ele alınan diğer gayrimüslimlerle ilgili ortaya konulan tezlerle alakalı ciddi soru işareti doğurmaktadır.

When I first came to the Başbakanlık Arşivi at its old location in the İstanbul Provincial Governorship's Vilayet Bahçesi in 1956, opportunities for research were extremely limited. The only collections that were readily available were the Mühimme and Mühimme-i Mısır registers of Imperial fermans, themselves not entirely complete, the mass of financial registers heaped together in the Kâmil Kepeci collection, and the thousands of documents brought together in the Ali Emin, Ibn ul-Emin, Cevdet and Fekete collections.

Although the term Ottoman Archives should in fact include any archive that once fell within the boundaries of the Ottoman Empire, it only reminds us of the Başbakanlık (Primeministerial) Archives and that of Topkapı Palace in Istanbul. Furthermore the Ottoman archival material whether found in the National Archive of Cairo or in Ragusa Archive of Yoguslavia are of no lesser importance than those found in Başbakanlık Archive although not as abundant. The scholars of the Balkan states such as Albania, Bosnia, Bulgaria and Hungary have not only taken interest in the Ottoman archives in their own countries, but also in the Primeministerial Archive of Istanbul, and have studied and published many documents -especially the ones pertaining to their own countries- from these archives. Unfortunately the Turks and the Arabs have only recently started taking interest in these archives and particularly the Arab scholars in this field are very scant. There is no doubt that these archives are not only important for the Muslim countries but also for the world history. The report prepared by Unesco in 1982 makes this point very clear.