Trabzon’un Osmanlılar tarafından fethi, Anadolu’da siyasi birliği sağlama yolunda stratejik bir adım olarak kabul edilmiştir. Ancak, bu fetih hakkında bilgi veren çağdaş kaynaklarda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Özellikle Yassıçimen-Trabzon arasındaki rota konusunda ciddi belirsizlikler mevcuttur. Çalışmada, Bayburt üzerinden Trabzon’a ulaşan altı tarihî yol belirlenmiş ve bu yolların her biri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu yollar arasında, özellikle Galyan Yolu’nun Fatih’in fetih rotası için en güçlü aday olduğu görülmektedir. Galyan Yolu, Bayburt’tan başlayarak Trabzon’a uzanan, Türkmen nüfusunun yoğun olduğu ve Rum yerleşimlerinden geçmeyen bir güzergâh olarak dikkat çekmektedir. Çalışma, Galyan Yolu’nun coğrafi özelliklerini, tercih edilme nedenlerini ve bu güzergâhın tarihî açıdan önemini açıklamaktadır. Yazılı kaynaklar ve yüzey araştırmaları, Fatih’in fetih sırasında bu yolu tercih ettiğine dair güçlü kanıtlar sunmaktadır. Özellikle, Tursun Bey ve Konstantin Mihailoviç gibi dönemin tanıkları, sefer sırasında karşılaşılan zorlukları ve coğrafi engelleri ayrıntılı bir şekilde anlatmaktadır. Bu anlatımlar, Galyan Yolu üzerindeki geçitler ve tarihî konumlarla örtüşmektedir. Ayrıca, bu güzergâh üzerindeki arkeolojik kalıntılar, bu yolun tarihî süreçte aktif olarak kullanıldığını göstermektedir. Sonuç olarak, bu çalışma, Galyan Yolu’nun Fatih Sultan Mehmed’in Trabzon fethi sırasında izlediği güzergâh olarak en güçlü aday olduğunu ortaya koymaktadır. Osmanlı’nın fetih stratejileri, Anadolu tarihî yollarının belirlenmesi ve bu yolların stratejik kullanımı konusunda bu yazının önemli katkılar sunduğunu düşünmekteyiz.

During the archaeological survey carried out in 1972 in the Middle Black Sea Region by a team directed by Professor Dr. U. B. Allum, Chairman of the Department of the Ancient Near Eastern Languages and Cultures of the Faculty of Letters of the University of İstanbul under the auspieces of the Turkish Historical Association, the Ministry of National Education and the University of İstanbul, it was decided to send a preliminary expedition party to the southern and western neighbouring sectors of the region. The purpose of this expedition was to gain a general idea about the topographic structure and the intensity of the ancient settlements or other cultural activity /oci of the region, upon which the later investigations would be based. This survey was realised in two phases : the first covers the area between Samsun-Havza-Vezirköprü-Durağan, the second DurağanKargi-Osmancik-Gümüşhactköy-Merzifon. We have carried out the second part. The results and finds of the main survey between SamsunBafra and Bafra-Alaçam and the first step of this investigation will be published by Professor Allum. But, we would like to announce that the amount of the known mounds has been threefolded. It is hoped that the collected material will clarify the interrelations of the central and coastal cultures in the pre-Hittite and Hittite Anatolia.