Medeniyet, genel anlamda insanın çevresiyle olan münasebetleri etrafında şe­killenmekle beraber, coğrafyanın etkisi konar-göçer toplumlarda daha belirgin şekil­lerde ortaya çıkmaktadır. Bu etki tarihi süreçte, en azından genel eğilimler bakımın­dan değişik sosyo-ekonomik, kültürel, siyasi alanlarda süreklilik ve bağlantılar oluş­turmuştur. Bu bakımdan Ortaçağda yolların siyasi, iktisadi, askeri, kültürel ve tarihi rolleri olduğu bilinmektedir. Bu makalede, Kuzeybatı Anadolu Bölgesi'nin tarihi süreç içerisinde coğrafi faktörlerin temel belirleyici olduğunu kanıtlamaktan daha ziyade, bölgede yaşayan toplumun doğal çevresi bilinmeden, bölgenin tarihinin anlaşılamayacağı, ortamın tarihi gelişimde önemli etkenlerden biri olduğunu Ku­zeybatı Anadolu coğrafyası özelinde göstermeye ve XIII-XIV. yüzyıllarda Kuzeyba­tı Anadolu'da ticari ve askeri amaçlarla hangi yolların kullanıldığı dönemin kaynak­larının el verdiği ölçüde ortaya konmaya çalışılacaktır.