8 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dil Kurumu
  • Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten
  • Anadolu ağızları
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Anahtar Kelimeler

Anadolu Saman Yığınları Hikâyesi

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2015, Cilt 63, Sayı 2 · Sayfa: 121-144
Bu çalışmada Anadolu ve Trakya'da yaygın olan "loda" sözcüğünün nereden kaynaklı olduğuna dair dil malzemesi işlenecek ve sözcüğün Anadolu ve Trakya Türkçesinin dışında bugün de yaşadığı Azerbaycanca, Kürtçe, Zazaki (Zazaca), Ermenice (sadece ağızlarda), Aramca (Mardin Ağzı), Arapça (Anadolu Arapçası-Siirt), Bulgarca (ağızlarda, oldukça seyrek) şekilleri karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Bu çalışmanın dikkat çektiği mühim bir yönü, sözcüğün yayılış alanının Anadolu ile Kuzey Mezopotamya'nın sınırlarını pek aşmaması ve Karadeniz'de görülmemesidir. Bu da sözcüğün Eski Anadolu dillerine ait olabileceği görüşünü destelese de elimizde 10. yüzyılın Kuzey Mezopotamya Arapçasındaki lwḏ biçiminden başka daha eski bir tarihi kayıt bulunmamaktadır. Sözcüğün "loda, noda, coda" gibi her şekli, geleneksel tarım yöntemlerinin hızla değişmesiyle her an tarihe karışıp unutulabilir

BALIKESİR YÖRÜK AĞIZLARINDA KULLANILAN ŞİMDİKİ ZAMAN BİÇİMLERİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 2 · Sayfa: 71-83
Balıkesir Yörükleri günümüzde tamamıyla yerleşik hayat düzenine geçmişlerdir. Kendilerini tarif etme noktasında Oğuzluktan gelen boy adlarını unutan bu Yörük toplulukları, Karakeçili, Kızılkeçili, Ahmetli, Kılaz, Kubaş, Hardal, Yüncü ve Yaycı Bedir gibi oymak adlarını kullanmaktadırlar. Balıkesir Yörük ağızlarının gramer yönünden en belirgin özelliği, söz konusu ağızlarda kullanılan farklı şimdiki zaman biçimleridir. Temelde "yorı-, Fiil + Ip yatve Fiil + Ip bar-" şekillerinden ortaya çıkan bu şimdiki zaman biçimlerinde, bazı ses olayları neticesinde değişmeler de meydana gelmiştir. Balıkesir ili sınırları içerisinde Türkmenler, Manavlar, ve Çepnilerle birlikte dördüncü ana ağız grubunu meydana getiren Yörüklerin, dil özellikleri bakımından Manav ağızlarına daha yakın oldukları görülür

GÖSTER- VE GÖRSET-/ ĠÓRSETFİİLLERİNİN YAPISI ÜZERİNE

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2005, Cilt 53 · Sayfa: 124-139
Bugün Türkiye Türkçesi yazı dili ve ağızları ile bazı çağdaş Türk lehçelerinde aynıanlamda kullanılan biri göster-, diğeri görset- ~ körset- şeklinde olan iki fiil şekliylekarşılaşılmaktadır. Bunlardan görset- / körset- şekli, bazı dilcilerce göster- / kösterbiçiminingöçüşmeli şekli sayılmış; bu da genel bir kanaat oluşturmuştur.Ancak, bu çalışmada bunun böyle olmadığı, yani ortada bir fiilin biri asıl, diğerionun göçüşmeli şeklinden oluşan iki fiil varyantının değil, tam tersine aynı anlamdaiki fiilin bulunduğu Türk dilinin tarihî ve çağdaş verileriyle ortaya konulmuştur.Buna göre, göster- (< köster- < kö-z-ter-) ve görset- / körse- / körsöt- ( < kö-r-üz+e-t-) fiilleri, Türk dilinde 13. yüzyıldan beri var olan iki ayrı yapıdaki fiildir. Bugün de çağdaş Türk lehçelerinde kullanım sıklıkları farklılaşmış olarak varlıklarını sürdürmektedirler.

Soyka Sözü Hakkında

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2004, Cilt 52, Sayı 1 · Sayfa: 99-106
Bu çalışmada Türkçedeki soyka sözünün etimolojik incelemesi yapılmıştır. Türkçenin tarihi dönemlerinde ve Anadolu ağızlarında nasıl kullanıldığını gösteren örnekler üzerinde durulmuştur. Türkologların bugüne kadar soyka sözü hakkında ne söylediklerine değinilmiştir. Bu değerlendirmeler sonunda Türkçede biri ödünçleme diğeri yerli olan iki farklı soyka sözünün bulunduğu tespit edilmiştir.

"-Duhcan/-Dükcen Sona/Sora" ZARF FİİLİ ÜZERiNE

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2002, Cilt 50, Sayı 1 · Sayfa: 21-27
Bu makalede -duhcan/-dükcen sona-sora zarf-fiil eki incelenecektir. Asarcık, Kavak, Havza ve Ladik ilçelerinde yapılan derleme ve anketler sonucunda, bu zarf-fiilin bölgede yaygın olarak kullanıldığını gördük. Makalede ilk olarak bu zarf-fiilin yapısal özellikleri aktarıldıktan sonra Anadolu ağızlarındaki benzer zarf-fiiller ortaya konulacak ve işlevleri incelenecektir.

Türk Dilinin Eski Kültür Mirasının Anadolu Ağızlarındaki Devamı

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1999, Cilt 47 · Sayfa: 158-167
Makalede üç bölüm halinde yapılagelen değerlendirmeler, Anadolu ağızlarında gerek ses ve şekil bilgisi, gerek söz varlığı açısından Türkçenin dil ve kültür mirasını koruyup devam ettirme bakımından ne kadar duyarlı olduğunu ana çizgiler ile ortaya koyulmuştur.

ANADOLU AĞIZLARINDA ÜNSÜZLER

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1995, Cilt 43 · Sayfa: 391-409
Birçok dilde olduğu gibi Türkçe'de de ünsüzlerin sayısı ünlülerin sayısından fazladır. Bu ünsüzlerin ağızlarda daha da artacağı, bu nedenle de önemli bir inceleme alanı oluşturacağı bilinmektedir.

ANADOLU AĞIZLARINDA ÜNLÜLER

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1995, Cilt 43 · Sayfa: 377-390
Dilbiliminin ağız araştırmaları alanı bugün için Türkiye'de yaygın bir çalışma alanı oluşturmuş, buna bağlı olarak da Doğu Trakya ve Anadolu ağızları büyük bir oranda incelenmiştir.