Bir dilde eş anlamlı sözlerin uzun süre bir arada yaşaması çok karşılaşılan bir durum değildir. Dillerde sözlerin kullanımdan düşmesinin çeşitli nedenleri vardır. Nedenlerden bir kısmıyla bütün dillerde karşılaşılır, bir kısmı ise dillerin kendi tarihiyle ilgilidir. Söz ölümü genellikle bir sözün anlam alanına dilin kendi kaynağından ya da başka bir dilden bir sözün girmesi nedeniyle olur. Ana yurttan ya da ana kitleden uzaklaşan kitlelerin dilinde zaman içinde değişmeler görülmeye başlanır ve bu durum lehçe oluşumlarının da asıl nedeni olur. Türk dili, sözcükleri öncelikle ad ve eylem olarak iki ana bölüme ayırır. Sıfat, zarf, zamir; sözcüklerin cümle içinde yüklendikleri görev adlarıdır. Türk dilinin yapısında edatın olmadığı, bu sözcük çeşidinin sonradan adlardan ya da eylemlerden türetildiği dilcilerin benimsediği bir görüştür. Edatlar, kalıplaşmış ve kendi başlarına anlam yükü olmayan ancak cümlenin anlamına katkısı olan sözlerdir. Erinç, Türk dilinin ana yardımcı eylemlerinden biri olan er- eyleminden türemiş, Bengü Taşlarda, Uygur ve Hakanlı metinlerinde karşılaşılan bir sözcüktür. Bu sözcüğün cümleye katkısı, anlama kesinlik ya da olasılık katmaktır. Hakanlı metinlerinden sonra yazı dilinde karşılaşılmayan bu sözcük yerini er- ve özellikle tur-eyleminin geniş zaman çekimli biçimlerine bırakmıştır. Bugünkü Türk yazı dillerinde de erinç sözünün cümleye kattığı işlevle turur biçiminden gelen -dIr bildirme ya da kuvvetlendirme eki kullanılmaktadır.

Ongi yazıtı Kül Tėgin ve Bilge Kagan yazıtları ile aynı dönemde, 1891'de keşfedilmiştir. Yazıt ilk bulunduğunda daha sağlam ve okunaklı iken bugün üç parça halinde ve çok yıpranmış bir haldedir. Yazıt üzerine çok sayıda okuma ve tamir etme girişimleri olmuştur. Yer verdiği konular ve dil özellikleri dolayısıyla önemli yazıt bugün Moğolistanda Övörhangay müzesinde saklanmaktadır. Mevcut yayınları kendi saha çalışmamla birleştirerek yaptığım değerlendirme aşağıdadır.

Makalede A 78 Kurgak I yazıtı ele alınarak üzerinde okuma ve anlamlandırma denemesi yapılmıştır. Bu yazıt üzerinde buğüne kadar iki ayrı okuma ve anlamlandırma çalışması yapılmıştır. Yazıtı ilk yayımlayan Klyaştornıy ile Kubarev'un okumalarındaki bazı eksiklikler Tıbıkovalar tarafından fark edilmiş ve düzeltmeler yapılmıştır. Yazıt üzerinde yapılan epigrafik belgeleme işlemi sonucunda hem Klyaştornıy ile Kubarev'un hem de Tıbıkovaların okumalarında eksikliklerin olduğu fark edilmiştir. Tıbıkovalar tarafından ele alınmayan, Klyaştornıy ile Kubarev tarafından ikirti(m) şeklinde okunan kelimenin yagış kelimesi olabileceği ileri sürülmüştür. Yazıt üzerinde genel değerlendirme yapılarak yedimiz, yagış kelimelerinden hareketle yazıtın Temir Apa adlı kişinin anısına Koluŋ adlı babası tarafından yazılan, onun öbür dünyadaki iyiliği için kurban kesildiğini, onun etini yediklerini anlatan dini-kültsel tören yazıtı olduğu düşünülmektedir

W. Radloff'un Atlas'ında kullandığı ve kullanmadığı estampajlar bugün St. Petersburg'da Doğu Yazmaları Enstitüsünde saklanmaktadır. Radloff yayınında mevcut estampajların tamamı kullanılamamıştır. Bunların bir kısmı rötuşlu bir kısmı da rötuşsuzdur. Orhun yayını ile daha evvel yayımlanmamış bazı estampajlar yayımlanmıştır. Eldeki yazıda Eski Türk yazıtlarından sadece ikisine, Köl Tegin ve Bilge Kağan yazıtlarına ait estampajlara yer verilmektedir

Yenisey yazıtları, Yenisey Irmağı boyunca bulunan, bugün toplam sayısı 250'ye yaklaşan yazıtlardır. Bu yazıtların neredeyse tamamının ortak özelliği tarihsel olaylardan çok, yazıt kahramanının yaptığı işlerden, neden öldüğünden söz edilip kahramanın ağzından aile bireylerine, yurda, göğe ve güneşe özlem anlatılmış olduğu için Türk dili uzmanlarının dışındaki araştırmacıların ilgisini çektiği söylenemez.Bu yazıda elimizde metni bulunan ve giriş bölümünde adları verilen yazıtlardaki unvanlar ve unvan niteleyicileri üzerinde durulmuştur. Tespit edilen unvanlarla ilgili belirtilen görüşlere de değinilmiş, bunlar tarih sırası ile verilmiş olup Türkçe olanlarla ilgili bazı etimolojik öneriler dikkatlere sunulmuştur

Eski Türk Runik yazıtlarının araştırması yüz yıldan daha fazla tarihı geçmiş. Şimdi biz Orhon yazıtları üzerinde çok anlayışlı oldımız. Amma yana birkaç sözlerin anlamı hakkında ikna edici anlayışımız olmalıdır. Bu makaleda Kazak dili ile eski Uygurca maddeler kullanarak, Orhon yazıtlarındakı erig, ïd-, azman, yay, yalma ve yarïγ kelimelerinin anlamına tahlil etmek istiyürüz.