2 sonuç bulundu
Dergiler
Yayınlayan Kurumlar
Anahtar Kelimeler
SÖZLÜK TANIMLARINDA EDİM BİLİMSEL BİLGİNİN SUNUMU
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2022, Sayı 74 · Sayfa: 101-128 · DOI: 10.32925/tday.2022.87
Özet
Tam Metin
Bu çalışmanın kuramsal temelini, sözlük bilimi bağlamında edim bilimi, bir başka deyişle leksiko-pragmatik kavramı oluşturmaktadır. Leksiko-pragmatik kavramı, Wang’ın (2015) farklı bakış açılarını karşılaştırarak edim bilimsel bilgiyi yeniden tanımladığı çalışmasından hareketle ele alınmıştır. Özellikle, öğrenici sözlükleri üzerinden ele alınan edim bilimsel bilgi, sözlüklerde yer alan anlamsal ve dil bilgisel bilgi türlerine göre daha az ele alınmış ve araştırılmış bir konudur. Çalışmada, öncelikle sözlük bilimsel bir yaklaşımla edim bilimsel bilgi kavramının tanımı ve kapsamı üzerinde durulmuş, daha sonra sözlüklerde yer alan edim bilimsel özellikler ana hatlarıyla belirtilmiştir. Sözlüklerde edim bilimsel bilgi etiketler, kullanım notları, tanımlar ve örnekler vb. olmak üzere farklı sözlük bilimsel araçlarla sunulabilir. Bu araçlardan biri olan tanımlar, bir sözlük birimin anlam bilimsel içeriğinin yanı sıra edim bilimsel bilgisini de taşır.
Çalışmada, sözlük bilimi ve edim bilimi ilişkisi çerçevesinde “edim bilimsel bilgi nedir, sözlüklerde yer alan edim bilimsel özellikler nelerdir, sözlüklerde bu bilgi nasıl sunulur, sözlük kullanıcısına ne gibi yararlar sağlar?” vb. sorular cevaplanmaya çalışılmış, TDK Türkçe Sözlük’ten seçilen madde başları ve Türkçe Ulusal Derlemi’nden (TUD) alınan kullanım örnekleri üzerinden sözlük tanımlarında edim bilimsel bilginin nasıl verildiği değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Türkçe Sözlük’te kimi maddelerin edim bilimsel bilgiyi verecek biçimde düzenlenmesi ve hazırlanacak bir Türkçe öğrenici sözlüğü için sözlük birimlerin edim bilimsel değerlerinin saptanması gerekliliği ortaya konulmuştur.
DERLEM, BİLGİSAYAR DESTEKLİ SÖZLÜK BİLİMİ, EŞ DİZİMLİLİK VE OTOMATİK TERİM ÇIKARIMI
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2010, Cilt 58, Sayı 1 · Sayfa: 183-197
Özet
Bilişim teknolojilerinde son yirmi yılda yaşanan gelişmeler dil bilimi çalışma ve uygulamalarını artan bir biçimde etkilemektedir. Bilgisayar destekli dil bilimi, doğal dil işleme (DDİ), derlem dil bilimi gibi görece yeni terimler özellikle metin çözümleme başta olmak üzere dil birimlerinin otomatik belirlenimi, çıkarımı ve bu uygulamalar üzerinden yoruma dayalı çalışmalar için vazgeçilmez nitelikler taşımaktadır.Genel Ağ'da (İnternet) milyonlarca sayısallaşmış metinlerden belgelerden bilgi çıkarımında, arama-sorgulama uygulamalarında terimler önemli göstergeler, ipuçlarıdır. Terimlerin otomatik çıkarımı, elle yapılması mümkün olmayan yığınlarca sayısal metnin kavram çözümünde kullanılan yöntemler arasındadır. Bu bakımdan terime dayalı çözümlemeler yalnızca dil bilgisel çalışmalarda değil örneğin biomedikal uygulamalardan büyük kavram ağaçlarının hazırlanmasına kadar genişleyen bir alanda kullanılmaktadır.Bu çalışmada TÜBİTAK popüler kitaplarından Şaşırtan Varsayım adlı çeviri yayının eş dizimli terimler açısından olasılık-istatistik yöntemler kullanan iki yazılımca çözümlemesi yapılmıştır. Sonuç olarak otuz dokuz eş dizimli birimin terim olarak değerlendirilebilecek adaylar olduğu belirlenmiştir