1113 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler

TÜRK RUNİK YAZISININ YENİSEY DEĞİŞKESİNİN ORHUN VE DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ BENZERLERİYLE MÜNASEBETLERİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 7-12
Bu makalede, Türk runik alfabesindeki işaretlerin çizim özelliklerinde görülen değişim silsilesinin kendisine has mantığı vardır, fikrine göre daha önce ortaya konulan t1 işaretinin tipik değişkelerinde görülen değişim silsilesi gibi ön damak b2ve ök/kö için kullanılan kaydedilmiş işaretlerin gelişim silsilesi karşılaştırmalı olarak yorumlanır

Tunyukuk Yazıtı’nın 51. Satırı Üzerine

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 57-66
Tunyukuk Yazıtı hâlâ dik duran iki dikili taştan oluşuyor. Daha büyük olan birinci taş 35 satırlık bir yazıt içeriyor. Daha küçük olan ikinci taşta ise 27 satır vardır. Bu yazıtın büyük kısmı iyi anlaşılıyor. Hâlbuki 51. satır daha bu yazıt bulunduğunda ciddi bir şekilde tahrip olmuş durumdaydı. 51. satırdaki cümleler yayınlarda farklı çıkıyor. Araştırmacıların çoğuna göre, bu satırda iki cümle vardır. Çin vakayinamelerine göre, Kapgan Kağan, Elteriş Kağan'ın (= Kutlug) küçük erkek kardeşlerinden biri olup onun tarafından şad atanmıştır; Kapgan Kağan 27 yaşındayken Kutlug hastalıktan ölmüştür; Kapgan Kağan, küçük erkek kardeşini sol kanadın [yani, Tӧlis'lerin] şad'ı ve Kutlug'un oğlunu [yani, gelecekteki Bilgä Kağan'ı] sağ kanadın [yani, Tarduş'ların] şad'ı atamıştır. Dolayısıyla, eğer biz Radloff'un metnini kabul edersek birinci cümle şöyle tamir olarak okunabilir: :iTR[dw:azUndobSiLOT:]aF[qdCumngk:]akSj:ztoiTJ:ngkngpk ḲapŞan ḳaŞan : y(e)ti ot(u)z : yaşḳa [ḳaŞan(ï)m uçdoḳ(ï)]nta [tӧlis bod(u)n üzä şad] ärti : "Kapgan Kağan, yirmi yedi yaşında [kağanım vefat ettiği]nde [Tӧlis halkı üzerine şad] idi". Olor- eyleminin geçmiş zamanı, olortı veya olortum'dur, olordı veya olordum değildir. Alyılmaz'a göre, ikinci cümlenin son kısmı :md, yani -d(ï)m veya -d(u)m'dur. Bu yüzden ikinci cümle, daha Aalto'nun gösterdiği gibi, :mdtrlo:ngkngpk olmalı, :idrlo:ngkngpk olmamalıdır. Bu cümle ḳapŞan ḳaŞan : ol(o)rtd(u)m : "Kapgan Kağan'ı tahta oturttum" okunabilir

ALTAY CUMHURİYETİ YAZITLARINDAN A 78 (KURGAK I) YAZITI YA DA ESKİ TÜRKLERDE KURBANLIK YAZISI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 101-118
Makalede A 78 Kurgak I yazıtı ele alınarak üzerinde okuma ve anlamlandırma denemesi yapılmıştır. Bu yazıt üzerinde buğüne kadar iki ayrı okuma ve anlamlandırma çalışması yapılmıştır. Yazıtı ilk yayımlayan Klyaştornıy ile Kubarev'un okumalarındaki bazı eksiklikler Tıbıkovalar tarafından fark edilmiş ve düzeltmeler yapılmıştır. Yazıt üzerinde yapılan epigrafik belgeleme işlemi sonucunda hem Klyaştornıy ile Kubarev'un hem de Tıbıkovaların okumalarında eksikliklerin olduğu fark edilmiştir. Tıbıkovalar tarafından ele alınmayan, Klyaştornıy ile Kubarev tarafından ikirti(m) şeklinde okunan kelimenin yagış kelimesi olabileceği ileri sürülmüştür. Yazıt üzerinde genel değerlendirme yapılarak yedimiz, yagış kelimelerinden hareketle yazıtın Temir Apa adlı kişinin anısına Koluŋ adlı babası tarafından yazılan, onun öbür dünyadaki iyiliği için kurban kesildiğini, onun etini yediklerini anlatan dini-kültsel tören yazıtı olduğu düşünülmektedir

Radloff’un Tarançi Diyalekti Adlı Eserinde Kullandığı Harf Sisteminin Özellikleri Üzerine (On the Features of Alphabet System Used in the Work Taranchi Dialect Written by Radloff)

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 95-100
Bu makalede W. Radloff'un 1886 yılında St. Peterburg'da yayımlamış olduğu "Kuzeydeki Türk Kavimlerinin Dili/ I. Halk Edebiyatından Örnekler/ VI. Tarançi Diyalekti" adlı kitabında kullandığı harf sisteminin özellikleri; bu harf sistemi ile kaydedilen eserlerdeki dilin o zamandaki Uygur dilinin geçici döneme ait temel özelliklerini yansıttığı ve bu belgelerin günümüzdeki önemi konuları ele alınmıştır

YAKUT (SAHA) TÜRKÇESİNDE -ar/-bat buol SIFAT-FİİLİ АNALİTİK KALIBININ ANLAM ÖZELLİKLERİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 81-86
Yakut Türkçesinin dil biliminde -ar, -bıt, -ıakh sıfat-fiilleriyle oluşmuş analitik kalıplar sadece modal içerikleri açısından ele alınmıştır. Makalede amac sıfat-fiili analitik kalıplarından biri olan, yani ar/-bat buol kalıbının, aktionsart semantiği özelliklerini tanımlayarak incelemektir

St. Petersburg Doğu Yazmaları Enstitüsüne Ait Orhun Yazıtları Estampajları Üzerine Bir Rapor

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 87-94
W. Radloff'un Atlas'ında kullandığı ve kullanmadığı estampajlar bugün St. Petersburg'da Doğu Yazmaları Enstitüsünde saklanmaktadır. Radloff yayınında mevcut estampajların tamamı kullanılamamıştır. Bunların bir kısmı rötuşlu bir kısmı da rötuşsuzdur. Orhun yayını ile daha evvel yayımlanmamış bazı estampajlar yayımlanmıştır. Eldeki yazıda Eski Türk yazıtlarından sadece ikisine, Köl Tegin ve Bilge Kağan yazıtlarına ait estampajlara yer verilmektedir

RUNİK TÜRK YAZITLARINDA VE ESKİ UYGUR METİNLERİNDE KADIN HİYERARŞİSİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 119-130
Bu çalışmada, Runik Türk yazıtlarındaki katun, kunçuy, kişi, yutuz, evçi "kadın, eş, zevce" ve koduz, tul, kara tul "dul kadın" kelimeleri Eski Uygurca metinleriyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu incelemenin sonucunda Runik Türk yazıtlarındaki kadın ile ilgili sözlerin belli bir unvanı karşılamakta olduğu ve kadınlar arasında hiyerarşik bir düzenin varlığı ortaya konulmuştur

ESKİ TÜRK YAZITLARINDAKİ BAZI KELİMELERİN ANLAMLARI ÜZERİNE YENİ TEKLİFLER

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 67-80
Bu makalede ben özellikle Uygur dili ve onun çağdaş ağızlarında Orhon döneminden kalan birçok kelimeyi göstermekle beraber, şimdiye kadar söz konusu olan bazı eski Türk kelimelerinin diğer Türk dillerindeki anlamını dikkate alarak bu sözcüklerle ilgili anlamlandırma teklifi sunmaya çalışacağım

Tŏkiwa cŏmcŏm çinhäcinın şakırı şakırı tŏkiŏ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 1 · Sayfa: 143-156
Elimizdeki kitap Korelilere Türkçe öğretimini öğretmeyi amaçlayan, bir tür yabancı dil olarak Türkçe kitabı olsa da akademik Türkçe dilbilgisi niteliği de taşımaktadır. Çarpıcı bir isim olması amacıyla kitabın adında "şakır şakır" Türkçe de yer alır: Gitgide Yakınlaşılan Türkiye ile Şakır Şakır Türkçe. Kapakta, okuyucunun gözünde Türkiye'yi, İstanbul'u canlandırmak için İstanbul'dan bir cadde, eski bir fotoğraf ve Türk bayrağı yer alır.