1113 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler

DOĞUMUNUN 100. YIL DÖNÜMÜ DOLAYISIYLA PROF. DR. SAADET ÇAĞATAY

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 2 · Sayfa: 131-150
Profesör olduktan sonra da Kazakça Metinler adlı eseri yayında TürkLehçeleri Örnekleri. VIII. Yüzyıldan XVIII. Yüzyıla Kadar Yazı Dilinin genişletilmişikinci baskısını ve Türk Lehçeleri Örnekleri II. Yaşayan Ağız veLehçeler adlı kitaplarını yayımlar. Araştırma ve İncelemelerini de Türk LehçeleriÜzerine Denemeler adlı eserinde toplar.

TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE YAPI, İŞLEV VE ANLAM İLİŞKİLERİ AÇISINDAN CÜMLE GRUPLARI VE CÜMLE TÜRLERİ ÜZERİNE BİR DENEME-I

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 7-20
Birbiriyle tamamlama, açıklama veya yorumlama ilişkileri kurarak bütünleşencümle birlikteliklerine cümle grubu diyoruz. Bu araştırmada neden-sonuç, açıklama,örnek, amaç, karşılaştırma, karşıtlık adlı altı bağlantı şekli, örneklerle değerlendirilerekcümle grupları incelenmiştir. Ayrıca bunlar, kuruluşlarına göre basit ve birleşikcümle grubu olmalarına göre değerlendirilmiştir. Böylece cümle grupları ve kuruluşlarıtespit edilmiştir.

KÖK TÜRK HARFLİ METİNLER VE KÖK TÜRKLERLE İLGİLİ TÜRKİYE’DE YAYIMLANMIŞ ÇALIŞMALAR BİBLİYOGRAFYASI (DENEME)

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 33-82
Kök Türk harfli metinler bulundukları günden bu yana gerek Türkiye'dekigerekse Türkiye dışındaki Türkoloji bölümlerinde çok fazla ilgi görmüş veolağanüstü bir araştırma geleneği kurmuştur. Bu ilginin ve araştırma geleneğininsonucu olarak metinler üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalaröncelikle metinleri bulan veya fotoğraflarını ilk kez elde eden kişilerce incelenmiş,daha sonra dünyanın dört bir yanında birçok araştırmacı tarafındantekrar tekrar işlenmiştir. Bütün bunlardan ötürü bu eserler, bibliyografyasınınoluşturulmasını gerektirecek kadar zengindir.

ESKİ TÜRKÇEDEN BUGÜNKÜ TÜRK ŞİVELERİNE +lıġ/+lig>+lı /+li EKLİ EDATLAR

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 21-32
Türkçede, eski ve yeni şivelerde, isimden isim yapma eki olan +lıġ/ +lig> +lı/ +likalıplaşarak ; benzerlik, miktar, sebep başta olmak üzere kelimeler arasında çeşitlianlam ilişkileri kuracak şekilde edat fonksiyonu kazanan kelimelerin yapısında bulunur: meñizlig(gibi), yañlıġ(gibi), arkalı(ile), çenli(kadar), sıfatlı(gibi), tegişli(âit),toġrılı(hakkında) vs. Türkçe isimler yanında yabancı isimlere de gelerek bol örnekverir.

DUKAKİNZADE AHMED BEY’İN ÇAĞATAY TÜRKÇESİ İLE ÜÇ GAZELİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 83-86
Çağatay edebiyatı Osmanlı edebiyatı üzerinde etki yapmış ve bunun sonucundaOsmanlı şairlerinin bir kısmı da Çağatay Türkçesi ile şiirler yazmışlardır. Bu şairlerdenbirisi de Dukakinzade Ahmed Bey' dir.

TÜRKÇE DİL BİLGİSİNDE DURUM VE TAMLAYICI KONUSU

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 145-164
Türkçede ismin çekimi ile ilgili bir konu olan durum konusu her yönüyle ele alınmamıştır.Türkçenin kaç durumu vardır, sorusuna bütün araştırmacıların paylaştığıtek bir yanıt verilemediği gibi, Türkçenin durum belirleme sistemleri ile ilgili ölçütlerde ortaya konulmuş değildir. Oysa genel olarak isimle fiilin ilişkisi demek olan durumcümle için vazgeçilmezdir. Ayrıca durum, fiiller, fiilimsiler, fiilden isim yapma ekleriyletüremiş olan isimler hatta bazen fiil biçimiyle çağrışım bağı kopmayan isimler için deson derece önemlidir. Soyut hâlde oldukları için fiillerin gereksinim duyduğu ve böyleliklebir dereceye kadar somutluk ve "gerçeklik" kazandıkları bu durumlar, son yıllardatamlayıcı terimiyle kavramlaştırılmıştır. Fiil-tamlayıcı, fiilimsi-tamlayıcı ve isimtamlayıcıilişkilerini tespit etmek özellikle söz dizimi çalışmaları için bir gerekliliktir.

ANADOLU VE RUMELİ AĞIZLARININ DAYANDIĞI TEMELLER

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 87-110
Anadolu ve Rumeli Ağızları, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde Türkiye Türkçesiyazı dilinden ses, şekil bilgisi ve söz varlığı açısından birçok yönde ayrılıklar gösterenbir ağız topluluğudur. Tarihî gelişme sürecinde Oğuzcanın son halkasını oluşturur.Ağızlardaki bu dil zenginliği, 24 Oğuz boyuna özgü birbirinden farklı ağız özelliklerine,daha sonra Kıpçak vb. lehçelerden gelen bazı özelliklerin de eklenerek ta EskiTürkçeden başlayıp Eski Anadolu Türkçesi kanalı ile XV. yüzyıldan XXI. yüzyıla kadaruzanan değişme ve gelişmelerin ortaya koyduğu çeşitliliğin ürünüdür.Eldeki makalede bu şekillenme ile ilgili gelişmeler üzerinde durulmuştur

TÜRKİYE’DE MODERNLEŞMENİN OLUŞUMU VE CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ROMANINDA BATILILAŞMA OLGUSU : ”KİRALIK KONAK”, “SÖZDE KIZLAR”, “YAPRAK DÖKÜMÜ”

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 111-144
Batıda tarihsel, toplumsal, ekonomik ve kültürel koşulların sonucunda doğal bir süreç olarak gerçekleşen modernleşmenin, Türkiye'de toplumsal bir proje olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Elit ve bürokrat kesimin önderliğinde uygulanmaya çalışılan bu projenin toplumsal alandaki yansımaları romanlarda da ele alınmaktadır. Çalışmada, Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı'nda Batılılaşma olgusunun nasıl elealındığını tespit edebilmek amacıyla "Kiralık Konak", "Sözde Kızlar" ve "Yaprak Dökümü" adlı eserler incelenmektedir

MESLEK ADLARI VE -CI EKİNİN TÜRKÇEDEKİ İŞLEVLERİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 173-218
Meslek adları yapan -CI, Türkçenin bilinen en eski metinlerinden bugüne kadarkullanılagelen eklerinden biridir. Köktürk Anıtları'ndan Uygurcaya oradan ilk İslamieserlere ve günümüze kadar uzanan 1300 yıllık süre içinde bu ek yaygın bir biçimdekullanılmıştır. Bu ek yanında İslamiyet'in kabulünden sonra Arapçadan ve Farsçadandaha sonraki yıllarda Batı dillerinden aynı görevde başka ekler de çeşitli kelimeleraracılığı ile Türkçeye girmiştir. Bu yazıda söz konusu -CI meslek ekinin kelimelere kattığıanlamlar, bununla türetilen kelimeler, aynı görevde başka dillerden alınan şekillerdeğerlendirilmiş bu ekle kurulu yabancı kelimeler yer verilmiştir.

BULGARCADA TÜRKÇE KÖKENLİ SOYADLARI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2007, Cilt 55, Sayı 1 · Sayfa: 165-172
Soyadları her ulusun ecdadını simgeler, geçmişin sayfalarını açar, ünlü kişilerinadlarını tarihe yazdırır.Bu açıdan yola çıkarak Bulgar ulusunun geçmişine ve bugününe ışık tutan bazısoyadların oluşması, gelişmesi hâlâ Bulgar dilinde varlığını korumaktadır.Yazı, Bulgar dilinde bazı fonetik değişmelerle varlığını koruyan Türkçe kökenli soyadlarıüzerinedir. Uzun yıllar Osmanlı hâkimiyetinde kalan Bulgar ulusu henüz odönem soyadlarını kullanagelmiştir.