1113 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten
Dergiler
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler
Benzerlik Yayın Tarihi - Yeniden Eskiye Yayın Tarihi - Eskiden Yeniye

-van EKİNİN YAPISI

Erol Güngördü
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 41-50
Çağdaş Türk dili alanında, Oğuz grubundan olan Türkiye Türkçesi, AzerbaycanTürkçesi ve Türkmen lehçesinde tespit edilen -van (~ -pan~ -baŋ) eki, Türk dilinin eklerdüzenine sayılı türemeler vermiştir. Nitekim, günümüz Türkiye Türkçesinde -gerekağızlarda gerekse yazı dilinde- kullanılmakta olan yayvan'la bu sözün AzerbaycanTürkçesi ve Türkmence biçimleri olan yaypan ve yaybaŋ, taşıdıkları ekler bakımındangöze çarpan türemelerdir. Fiilden isim yapan -van (~ -pan~ -baŋ) eki, pekiştirmelifiiller türeten -pa-/-pe- eki ile fiilden isim türeten -ŋ ekinin birleşmesiyle oluşmuştur.

TÜRKİYE TÜRKÇESİNDEKİ SON SES ÜNSÜZ TONLULAŞMASINA ASLİ ÜNLÜ UZUNLUKLARININ ETKİSİ

Halide Gamze İnce
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 71-82
Türkiye Türkçesinde kelimelerin son sesindeki ünsüzler, tonsuz ünsüzlerdir. TürkiyeTürkçesinde tek heceli ve sonu tonsuz ünsüzle biten kelimelere ünlüyle başlayan birek getirildiğinde sadece 25 kelimenin son sesindeki tonsuz ünsüzün tonlulaştığı görülmektedir.Bu 25 kelimeyi lehçe ve şivelerdeki karşılıklarını da göz önüne alarakincelendiğimizde, 20'sinin asIi uzun ünlü taşıdığını, 5 kelimenin ise ses yansımalı olduğunutespit ettik. Ayrıca asIi uzun ünlülü olduğu hâlde tonlulaşmada ikili bir durumarz eden "yok" kelimesine de açıklık getirmeye çalıştık.

TÜRKÇEDE *YA- (PARLAMAK) KÖKÜ VE TÜREVLERİ

Ayten Atay
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 7-28
Kendisinden türemiş pek çok isim ve fiil bulunan, anlamı için "parlamak, ışıldamak"diyebileceğimiz *ya- fiil kökü Türkçede çeşitli devir ve şivelerde y-'li ve y-'sizolarak kullanılır. y'nin yanındaki vokali daraltma ve inceltme etkisine de bağlı olarakkelimelerin yalduz~ yılduz~ yulduz~ yüldüz~ ılduz~ ulduz gibi değişik şekilleri görülebilir.Meydana gelen isim ve fiiller daha çok *ya- kökünün -l-, -k-, -n-, -p-, -r-, -ş- 'ligövdelerinden türemiş olarak görülmektedir. Ortaya çıkan anlamlar ise "parlamak,yakmak, tutuşturmak, parlak, düzgün, pürüzsüz, yıldırım, ateş, sıcaklık vs."dir.

'AHLÂK-I ALÂÎ'DEKİ 'ÇÜN'LÜ BİRLEŞİK CÜMLE YAPILARI

Enfel Doğan
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 29-40
"Çün/çü/çünki" cümle başı edatları ile kurulan birleşik cümleler dilimizeFarsçadan girmiştir. Bu makalede, Eski Anadolu Türkçesi metinlerinde çok sık rastlanılanbu yapıdaki cümlelerin Osmanlı Türkçesi dönemindeki durumunu ortaya koymakhedeflenmiştir. Bu amaçla, yazıldığı döneminin dilini iyi bir şekilde aksettireneserlerden biri olan Kınalızade Ali Efendi'nin Ahlâk-ı Alâî'sinde geçen "çün"lü cümleleryapı ve işlevleri bakımından incelenmiştir.

İKİZ ÜNLÜLÜ VE ÇİFT ÜNLÜLÜ KELİMELER ÜZERİNE BİR TESPİT ÇALIŞMASI

Rıza Gül, Mehmet Hazar
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 51-70
Türkiye Türkçesinde ikiz ünlü yoktur. Fakat alınma kelimelerde ve Türk lehçelerindeikiz ünlü vardır. Türkçe kelimelerdeki ikiz ünlüler ile alınma kelimelerdeki ikizünlüler farklıdır. Alınma kelimelerden gelen ikiz ünlülere çift ünlü denilmelidir.

KIBRIS TÜRKÇESİNİN SES BİLGİSİ ÖZELLİKLERİ

Orhan Kabataş
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 83-108
Kıbrıs ağızları bütün söz varlığıyla ele alınıp Anadolu ağızlarıyla karşılaştırıldığındasözcük dağılımlarının birbirinden çok uzak yöreleri kapsadığı, kimi sözcüklerinseAnadolu ağızlarından çok eski Anadolu Türkçesi metinlerinde geçtiği görülür.Çünkü Kıbrıs ağızlarındaki ses değişmelerinin önemli bir bölümü XVI. yüzyıl öncesindeAnadolu'da gerçekleşmiş; değişim bu yüzyıldan sonra Anadolu'dan bağımsızolarak farklı kültürel koşullara sahip Kıbrıs coğrafyasında sürmüştür.

EDGÜ KELİMESİ ÜZERİNE

İlknur Karagöz
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 127-132
Araştırmacılar edgü kelimesini, daima iyi kavramını karşılamak üzere kullanılansıfat işlevli bir kelime olarak değerlendirmişlerdir.Bu çalışmada, tarihî Türkçe metinlerde edgü kelimesinin "pek, çok" anlamlarıylazarf işlevinde de kullanıldığı üzerinde durulacaktır.

İKİ MASALDA VAN AĞZININ GENEL SES ÖZELLİKLERİ-I

Funda Kara
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 109-126
Bu makalede Ahmet Caferoğlu tarafından 1948 yılında, biri Van'da diğeriEdremit'te (Van) derlenen iki masalın ses bilgisi incelemeleri yapılmıştır.

SÖZLÜKLERDE SULARINDA KELİMESİ VE KÖKENİ

Paşa Yavuzarslan
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 139-148
Türk dilinin söz varlığında yer alan sularında kelimesinin kökeni hakkında bugünekadar sözlüklerde verilen bilgiler, bilimsel kaynaklar doğrultusunda yeniden değerlendirilmişve kelimenin Türkçe su (

ESKİ TÜRKÇE –GmA SIFAT-FİİL EKİ ÜZERİNE

Mustafa Tanç
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2006, Cilt 54, Sayı 2 · Sayfa: 133-138
Sondan eklemeli bir dil olan Türkçe, sıfat-fiiller açısından oldukça zengindir.Geniş zaman kavramını ifade etmek için -Ar, -r; -mAz, -GlI, -GmA, -GAn gibi sıfatfiilekleri kullanılmıştır. Bu eklerden -GmA Eski ve Orta Türkçe döneminde kullanılmışolup, daha sonra yerini -An (