2 sonuç bulundu
Dergiler
Yayınlayan Kurumlar
KONYA YERLİ AĞZINDA ODAKSIL ŞİMDİKİ ZAMAN İŞARETLEYİCİLERİ
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2018, Sayı 45 · Sayfa: 55-75
Özet
örtüşmesidir. Bu zaman türünde olay, konuşma anı itibarıyla oluş sürecinde aktarılır. Eski Türkçede geniş zaman ekinin aynı zamanda odaksıl şimdiki zamanı karşıladığı bilinmektedir. Daha sonra Türk dilinin dönemlerinde çeşitli yollarla yeni odaksıl şimdiki zaman ekleri geliştirilmiş, bir bakıma odaksıl şimdiki zaman eki yenilenmiştir. Konya yerli ağzında odaksıl şimdiki zaman için -A(r) ~ -X(r) ~ -r ~ -Ø biçimleriyle temsil edilen geniş zaman ekinin kullanılması karakteristiktir. Geniş zaman eki açısından çoğu Türk dilinde yüksek odaksıllıktan odaksızlığa doğru art zamanlı bir gelişme seyri söz konusudur. Konya yerli ağzında ise bu gelişme olmamış, odaksıl şimdiki zamanı bildirme işlevi, yenilenen -(X)yo(r) ekine aktarılmamıştır. -(X)yo(r) eki, Konya yerli ağzında genellikle odaksıl olmayan kullanımlarda işletilmektedir. Konya yerli ağzında kullanılmakta olan -(y)Xb batır yapısı ise fiildeki hareketin gerçeklemeye başladığı veya gerçekleşmeye yaklaştığını anlatmaktadır. -(y)Xb batır'ın bu işlevleri, eklendiği fiillerin kılınış özelliklerine göre şekillenmiştir. Konya yerli ağzında -(y)Xb batır yapısı, odaksıl şimdiki zaman işlevinde kullanılmamaktadır.
Ahıska Ağzının Türkçenin Ağızları Arasındaki Yeri (The Place of Meskhetian Dialect among Turkish Dialects)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 40 · Sayfa: 69-80
Özet
Osmanlı döneminden beri bir Türk şehri olan Ahıska, tarihte yaşanan çeşitli olaylarnedeniyle bugün Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına dâhil olamamıştır. Ahıska'dayaşayan Türk halkı da sürgünler sebebiyle yurtlarından ayrılmak zorunda bırakılmışve farklı bölgelerde yeni bir hayat kurmak zorunda kalmışlardır. Tarihî Ahıska ağzıda, onu konuşan Ahıskalılarla birlikte farklı coğrafyalardaki farklı dil ve kültürleetkileşime girmiş ve ilişkide bulunduğu her baskın dil ve kültürden, az da olsa, izlertaşır hâle gelmiştir.Ama yine de Ahıskalıların ve dolayısıyla Ahıska ağzının, dil, kültür ve akrabalıkgibi unsurlar dikkate alındığında, Türk halkından ve Türkçeden farklı olmadığı görülür.Bu bakımdan Ahıska ağzı da Türkçenin sınır ötesi bir varyantı olarak değerlendirilmelive Türkiye Türkçesi ağız tasnifleri arasında yerini almalıdır.Makalede, bu gerçekten yola çıkılarak, Ahıska ağzının Türkçenin ağızları arasındakiyeri bilimsel ölçütlerle ve ayrıntılı olarak tespit edilmeye çalışılmıştır.Meskhetia, being a Turkish city since Ottoman period, today is not included inthe territories of Turkish Republic due to some events took place within the course ofthe history. Turkish population living in Meskhetia was also forced to leave their landbecause of the exiles, and they had to build a new life in different regions. Accordingly,historical Meskhetian dialect interacted with different languages and cultures in differentgeographies along with the Meskhetians speaking in that dialect, and leastwise,it began to bear the traces of each interacted language and culture.However, it is understood that Meskhetian people, and accordingly Meskhetiandialect is not different from Turkish population and Turkish when the elements suchas language, culture and affinity are taken into account. In this regard, Meskhetianlanguage should be evaluated as an extraterritorial variant of the Turkish language,and should be placed into the dialect classifications of Turkish dialects.In the article, it was attempted to determine the place of the Meskhetian dialectsin the Turkish dialects through scientific criteria and in a detailed manner on thebasis of the mentioned fact.