955 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dil Kurumu
  • Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler

 Hakas Destanlarında Evlilik Kurumu ve Buna Bağlı Bazı Pratikler (Some Practices Due to Marital Institution of Khakassian Epics) 

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2014, Sayı 38
İnsanoğlunun oluşturduğu toplumsal hayatta önemli bir yeri olan geçiş dönemleri başlıca üç grupta ele alınabilir. Bunlar; doğum, evlenme ve ölümdür. Her biri kendi içinde birçok alt başlıkta değerlendirilebilecek kadar zengin bir içeriğe sahiptir. Evlenme ya da evlilik kurumu merkezinde evlilik eğlencesini barındıran bu geçiş dönemlerinden biridir. Evlilik öncesi, sırası ve sonrasında birçok inanma ve uygulama gelenekten moderniteye uzanan süreçte zengin ve renkli bir şekilde devam etmektedir. Evliliğe ait olan unsurların bir kısmı muhtelif sebeplerle artık unutulmuştur. Büyük bir bölümü ise türlü değişikliklerle mevcudiyetini korumaktadır. Evlilik kurumunun yansımaları halk edebiyatı ürünlerinde takip edilmektedir. Bilhassa tahkiyeye dayalı halk hikâyesi, destan, efsane ve masal gibi türlerde kahramanlara ait evlilik inanma, tören ve bunlarla ilişkili pratikler önemli bir yer tutmaktadır. Zengin bir külliyata sahip Türk dünyası destan geleneği bu kurumun canlı örneklerinin görüldüğü bir sahadır. Çok sayıda örneği bulunan Hakas destan geleneğinde alıptığ nımah adını alan Hakas destanları arkaik özelliklerin çokça görüldüğü kahramanlık destanlarıdır. Üzerinde gerek metin neşri gerekse de bunların incelemelerine yönelik birçok çalışma yapılıp durmaktadır. Biz bu çalışma dâhilinde sosyal bir kurum olan evlilik kurumu hakkında bilgiler verdikten sonra bazı Türk destanlarındaki evlilik âdet ve uygulamalarına değineceğiz. Akabinde Hakasların sosyal hayatındaki ve destanlarındaki Hakas destan alplarına özgü evlilik değerleri üzerinde duracak, kız isteme, beşik kertme, kalın (çeyiz) ve evlilik eğlencesi konularının üzerinde duracağız

 Tuvaca "İyi Ösküs Ool" (İki Öksüz Çocuk) Hikâyesi [Tuvan Story "İyi Ösküs Ool" (Two Orphan Childeren]

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2014, Sayı 38
Bu çalışmada, Tuva dilinden derlenen halk hikâyelerinin anlatıldığı "Ösküs Ool" (Öksüz Çocuk) adlı kitaptan on üçüncü hikâyenin Türkçeye çevirisi yapılmıştır. Bu hikâyeyle ilgili olarak Bay-Tayga bölgesinin masalcısı Salçak Biçen Naadın-Hööyevna'dan 5.08.1959 tarihinde Baybu Kambu Cürün'ün masalı dinlediği bilgisi verilmiştir.İlk bölümde hikâyenin Kiril alfabesinden aktarılan transkripsiyonlu metni verilmiş, ikinci bölümde ise Türkçeye çevirisi yapılmıştır. Ayrıntılı olarak hazırlanan sözlük bölümünde ise ele alınan kelime hikâye boyunca kaç farklı şekilde geçiyorsa hepsi tek tek incelenmiş ve söz bağlamı üzerinden ele alınmıştır. Ses değişikliğine uğrayan kelimeler parantez içinde belirtilmiştir

 Arnavut Destancılığında Türkizmin Etkisi (The Effect of Turkism in Albanian Epics)

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2014, Sayı 38
Arnavut dilinde Türkizmin (Türklük, Türkçe) sözcük bilimsel etkilerinin araştırılması elle tutulur sonuçlar vermektedir. Kahramanlık destancılığı gibi yüksek folklor türlerinin araştırılması bir yandan halk şiirinin temel karakterini izah etmeye yararken diğer yandan masallar, muhtelif türdeki bilmece ve hikâyeler bir dereceye kadar halkın konuşma dilinin özelliklerini açıklamaya imkân tanımaktadır. Arnavutluk destanları "Muyo ve Halil" kardeşler ve onların otuz bahadırdan oluşan arkadaşlarının (çetesinin) kahramanlıklarını anlatır

 Gurbandurdı Gurban Sehetod’un ‘Çakılık’ Adlı Uzun Hikâyesinde Mahdumkulu Biyografisi (Mahtumkulu Biography in Gurbandurdı Gurbansehedov’s Long Story, “Çakılık”)

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2014, Sayı 38
18. yüzyıl Türkmen şairi Mahtumkulu hayatı ve fikirleri ile çığır açmış bir şairdir. Mahtumkulu hakkında çeşitli roman, hikâye ve şiirler yazılmıştır. Bunlardan biri de Türkmen yazar Gurbandurdı Gurbansehedov'un 1959'da kaleme aldığı "Çakılık" povesti yani uzun hikâyesidir. Bu incelemede girişte Mahtumkulu'nun hayatı hakkında kısaca bilgi verilip ardından "Çakılık" adlı eserde Mahtumkulu'nun biyografisinin nasıl işlendiği üzerinde durulmuştur. Sonuçta ise uzun hikâyenin gerçekliği ve Türkmen edebiyatına katkısı değerlendirilmiştir