955 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dil Kurumu
  • Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler

Gönül Coğrafyamızın Özge Sesi: Kazak Türk Halk Şairi Kenen Azerbayev ve Şiiri

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 39-57
Ülkesinin tanınan ve sevilen ozanlarından Kenen Azerbayev, Kazak Türk halk edebiyatının özge bir sesi ve güçlü nefesi olarak sözü ve sazı ile Kazak yurdundan tüm Türk yurtlarına doğru genişleyen ortak ve kadim edebiyatın çağdaş yorumcusudur. 1884-1976 yılları arasında yaşayan, adı bugün doğduğu kasabaya verilen, 1981 yılında yine doğduğu ilçede adına bir müze açılan Azerbayev, dombıra eşliğinde söylediği şiir, şarkı ve türküleri ile hem Türk kültürü ve edebiyatçıları arasında hem de dünya müzik sanatçıları ve kültürü arasında kendine bir yer açmış olmasına rağmen, ülkemizde şairimizi tanıtan herhangi bir akademik yayın bulunmamaktadır. Türklerden ve çağdaş Türk edebiyatlarından bahseden kaynaklarda ve makalelerde neredeyse adı geçmeyen, gönül coğrafyamızın bu gür ve özgür sesini; hayatı, edebî kişiliği ve şiirlerinden örneklerle tanıtmayı amaçlayan yazımız, söz konusu açığı kapatmayı, ilerde lisansüstü çalışmalara konu olabilecek bu edebî kişiliği yakın plana almayı önemsemekte ve öncelemektedir. Ayrıca yazının; tarihsel süreçte, Türk boyları arasında açığa çıkan ya da yapay bir biçimde yaratılan yabancılaşmayı ortadan kaldırmaya, mesafeyi de azaltmaya yardımcı olacağı düşünülmektedir

Doğumunun 90. Yılında Dr. Üzbek Ş. Bayçura

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 59-68
2013 yılı Kazan Üniversitesi dil bilimi ekolünün bilim dünyasında tanınmış temsilcisi olan Dr. Üzbek Şerif oğlu Bayçura'nın doğumunun 90. yılıdır. Ünlü dil bilimci Ü. Bayçura, Tatarca üzerine ölçmeli ses bilimi (eksperimental fonetik) ile başladığı ilk çalışmalarını, doktora tezi kapsamında diğer Türk yazı dillerinin ve bütün Ural-Altay dillerinin malzemesiyle genişletmiştir. Beş dilde 17 ülkede basılan 170 kadar bilimsel eseri olan Üzbek Bayçura'nın ilk yayınları, ünlü Alman Türkoloğu Gerhard Doerfer tarafından bilim dünyasına tanıtılmıştır. Altayistik alanında tanınmış uzmanlardan olan Ü. Bayçura, Ural-Altay dillerinin ses yapısını laboratuvar malzemesine dayanarak ve istatistik yöntemleriyle incelemiştir. Sovyet döneminde olağan dışı şartlarda bilime hizmet eden bu Tatar bilim adamına, ömrü boyunca yurt dışındaki hiçbir toplantıya katılmak için izin verilmemiştir

Geri Döndürülen Eserler: H. S. Ayvazov’un “Esaret Kurbanları (Ebeveynlere İbret)” Hikâyesine Dair

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 89-97
H. S. Ayvazov'un pek tanınmayan "Esaret Kurbanları (Ebeveynlere İbret)" adlı eseri 1907'de Bakü'de basılmakta olan Füyuzat dergisinde okuyucuların dikkatine sunulmuştur. Anlatıda, kadınların sorunları, XIX. yüzyılda Kırım Tatar toplumunda kadının konumu tartışılmakta ve esaret, kadın hakları gibi kavramlar vurgulanmaktadır. Makalede, eserin XIX. yüzyıl Kırım Tatar Edebiyatı tarihindeki yerinin belirlenmesi amaçlanmıştır

Tatar Edebiyatından Abdullah Tukay, Hesen Tufan Çizgisinde Bir Şair: Sibgat Hekim

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 69-87
Sibgat Hekim XX. yüzyıl Tatar edebiyatının önde gelen isimlerinden birisidir. Makalede Sibgat Hekim, onun Tatar edebiyatındaki yeri, şiirleri, edebî kişiliği, şiirlerinde kullandığı dil üzerinde durulmuş ve şairin şiirlerinden örnekler verilmiştir. Sibgat Hekim, A. Tukay ve H. Tufan geleneklerini şiirlerinde devam ettiren bir şairdir. Ayrıca A. Tukay ve H. Tufan şiirlerinde sık sık başvurduğu temalardan olmuştur

Türkologlarla İlgili Yayınlardaki Sevindirici Gelişmeler ve Balkan Türkologları Kitabı Üzerine

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 103-106
tırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünce Yrd. Doç. Dr. Selçuk Kırbaç'ın editörlü- ğünde hazırlanıp 2012 yılı sonunda yayımlanan Balkan Türkoloji Tarihçesi ve Balkan Türkologları kitabı, Balkan ülkelerinde her bilimsel toplantıda gündeme getirilen bir hizmetti ve elbette hizmetin Türkiye Cumhuriyeti bilim kuruluşla- rı tarafından yerine getirilmesi bekleniyordu. Nihayet, hizmet yerine getirildi. Balkan ülkelerindeki Türkologlara verilen söz tutulmuş oldu

Rus Dilinde Hazırlanmış Azerbaycan Türkçesi ve Özbekçe Ders Kitapları

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 99-101
Başlangıç bölümü ses bilgisi ağırlıklı olmak üzere 3 derstir. Temel kısım ise 26 dersten meydana gelmektedir. Kitabın tamamında işlenen 29 ders küçük farklılıklar hariç tutulursa genellikle dil bilgisi konuları, metinler, alıştırmalar

Azerbaycan Dilci, Edebiyatçı ve Halk Bilimcisi Prof. Dr. Muharrem Caferli

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 107-112
dır: Nahçıvan Folklor Materyalleri Esasında Folklor ve Etnik Millî Şuur (Akt. Alpertunga Altaylı, Ankara 2007), Aşk Konulu Azerbaycan Halk Hikâyelerinin Şiirsel Yapısı (Akt. Mustafa Sever, Ankara 2010)

“OĞUZ KAĞAN” DESTANININ KIRGIZCA ÇEVİRİSİNİN LEKSİK ÖZELLİKLERİ

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 7-22
İlim dünyasında en eski Türk destanlarından biri olarak bilinen "Oğuz Kağan" destanının birkaç varyantı içinden en eskisi Paris'te bulunan ve Uygur harfleri ile yazılan varyantıdır. Türk yazısının son dönemlerinin nadir anıtlarından biri olan bu eser, Türk tarihinin siyasi, askerî ve sosyal yapısı gibi birçok meselesinin aydınlatılması için güvenilir ve tamamlayıcı kaynak niteliğindedir. "Oğuz Kağan" destanını yine o kadar eski, fakat sözlü olarak gelişen "Manas" destanı ile karşılaştırma amacıyla yaptığımız çeviri esnasında, bu iki halk eserinin epik anlatım açısından ortak yönleri ve geleneklerinin yanı sıra Kırgız Türkçesinin tarihî gelişmesinin tespiti açısından çok mühim dil ve üslup benzerlikleri ile karşılaştık. Makalemizde çeviri ve metin çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan bu dil özelliklerini söz varlığı verileri ile sınırlı tutarak anlatmaya çalışacağız

TUVA TÜRKÇESİNDE SIFAT-FİİL EKLİ KELİME GRUPLARINDA İYELİK EKİ

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 23-29
Türkiye Türkçesinde, sıfat-fiilli tamlamalarda iyelik eki çoğunlukla sıfat-fiilli öğe üzerindedir (geldiğin gün, aldığım elbise, kalacağımız ev vb.; ancak diyecek sözüm yok, gidecek yerim kalmadı). Diğer pek çok lehçede ise, Türkiye Türkçesine göre ters bir kullanım söz konusudur. Tuva Türkçesinde de kullanım sıklığı bakımından karşımıza çıkan şekil Türkiye Türkçesinin tersi bir kullanımdır. Yani bu tip tamlamalarda iyelik eki, sıfat-fiilli kelime üzerinde değil, bundan sonraki isim üzerindedir (muŋgan a'dım "bindiğim at", kadı öksen ejim "birlikte büyüdüğüm arkadaş", bilir çüveŋ "bildiğin şey" vb.). Ancak, Tuva Türkçesinde bu tür tamlamalarda iyelik ekinin yeri çeşitlilik de göstermektedir. Bu makalede, Tuva Türkçesindeki sıfat-fiilli kelime gruplarındaki bu çeşitlilik üzerinde durulacaktır

Azmiş Ulduzun Kədərli İşiği: Başlanğic, İnqilab və Ziddiyyət (Mirzə Fətəli Axundzadə Haqqında Söz)

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 31-87
19. yüzyıl Doğu edebiyatında modernleşme çağıdır. Bu dönemde Azerbaycan modern edebiyatının temellerini Mirza Fathali Ahundzade atmıştır. Onun, 19. yüzyılın ortasında yazdığı dram türünde edebî, eleştirel değerlendirme ve felsefi yazılarının oluşturduğu altı eseri, bu modernleşmenin ilk örnekleridir.Çelişkilere rağmen, yeni edebiyat, edebiyat eleştirisi ve modern düşüncenin temellerini ve dahası Türk alfabesi reform projelerinin yanı sıra M.F. Ahundzade adıyla yeni bir fikir ve edebiyat yolunun temellerini oluşturmuştur