955 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler

TÜRKMEN TÜRKÇESİNDEKİ ARAPÇA ALINTI KELİMELERDE GÖRÜLEN ÜNLÜ UZAMA VE KISALMALARI

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 21 · Sayfa: 119-128
Türkmen Türkçesi Güneybatı (Oğuz) grubu Türk lehçelerinin tek başına doğu kolunu temsil etmektedir. Bu lehçenin kelime hazinesinde Arap, Fars, Rus ve Moğol kaynaklı kelimeler bulunmaktadır. Türkmen Türkçesi tarihî süreç içinde Arapça ve Farsçadan aldığı kelimeleri kendi ses özelliklerine uygun hâle getirmiştir. Bu yüzden alıntı kelimelerde aslına göre bazı ses değişmeleri, ses düşmeleri ve ses olayları meydana gelmiştir. Biz bu makalemizde Türkmen Türkçesindeki Arapça alıntı kelimelerde görülen ünlü uzama ve kısalmalarını inceledik. Bu lehçedeki Arapça kökenli sözcüklerin çoğundaki ünlü uzama ve kısalmasının, kelimelerin yazı dili vasıtasıyla dile geçişi sırasında yapılan bir tercihten kaynaklandığı sanılmaktadır. Yani ünlü uzama ve kısalmaları çoğu zaman imladan kaynaklanmaktadır

NOGAY DESTANLARINDA AT MOTİFİ

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 21 · Sayfa: 97-117
Tarihin bilinmeyen dönemlerinden günümüze kadar çok eski bir geçmişe sahip olan Türk milletinin hayatında, destanların büyük önemi vardır. Türk milleti yaşadı- ğı coğrafyanın etkilerini içine alan, atlı göçebe kültürün de izlerini taşıyarak farklı dönemlerde birçok destan oluşturmuştur. Her Türk boyu kendi kültürünün etkisiyle farklı destanlar ortaya çıkarmıştır. Bu Türk boylarından birisi de Nogay Türkleridir. Yüzyıllar geçtikçe şartlara bağlı olarak destanlardaki hedefler, destanların konuları, kahramanları, coğrafî çevreleri de değişmiştir. Destanlardaki olağanüstü olaylar ve kullanılan birçok motif anlatıma canlılık ve heyecan katmıştır. Bunların en önemlilerinden birisi at motifidir. Atlı göçebe kültür olarak tarif edilen ilk dönemden başlamak üzere at, Türk toplumunun hayatının birçok döneminde yardımcısı olmuş ve destanların birçoğunda kahramandan sonra en sık bahsedilen motif olmuştur.

MUHAMMED RIZA ÂGEHÎ VE “ÇAY” REDİFLİ BİR GAZELİ

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 21 · Sayfa: 129-134
Çağatay edebiyatının Nevai'den sonra "en çok ve en güzel" yazan sanatçısı olan Agehi, XIX. asırda yaşamış; şiirler, orijinal ve çeviri tarihi-tercüme eserler yaratmıştır. Şiir sahasında "Ta'vizü'l-aşıkin" adlı mükemmel bir divan tertip etmiştir. Tarihçi sıfatı ile Harezm hanlığı tarihi ile ilgili orijinal eserler ortaya koymuştur.Söz konusu divanında on sekiz bin mısra yer almakta olup, yirmi tane nazım türünden örnekler vermiştir. Bu divanda yer alan gazellerden bir tanesi de "çay" rediflidir. Sosyal hayatın izlerinin şiire yansımasının güzel bir örneği olan bu gazel ayrıca dil özellikleri açısından da dikkati çekmektedir

ÖZBEKİSTAN’DA FITRAT’IN CEDİTÇİLİĞİ, EĞİTİMCİLİĞİ ve EĞİTİM FELSEFESİ

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 21 · Sayfa: 39-51
Fıtrat'ın kültürel altyapısı 20. asırdan önceki yıllarda başlar. Bu yıllarda ideal sahibi olanlar bilimle gelişmek için bütün güçlerini kullanırlar. Tarihte bu hareket Ceditçilik olarak adlandırılır. Ceditçilik hareketinin 20. asırdaki mensupları bağımsız yaşmak için gençleri Avrupa bilimlerine göre eğitme amacındadırlar. Fıtrat eğitim ve öğretimde "proleter kültürcülüğü" akımına kapılmadan "Bedil"in felsefesinden bilimsel ve kuramsal olarak yararlanmaya çalışır

NOGAY MASALLARINDA FORMELLER

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 21 · Sayfa: 25-38
Bu makalede, Türk dünyasının bir parçası olan Nogay Türklerine ait masallarda geçen formeller ele alınmıştır. Masal içinde çeşitli görev ve şekillere sahip kalıplaşmış ifadeler olan formeller, aynı dil ve geleneğin ürünleri oldukları için hemen hemen bütünTürk dünyasında ortak kullanılan kültür unsurlarındandır.

Romanya’da Türk Kültürünün İzleri Sempozyumu

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 21 · Sayfa: 135-138
ra; Prof. Dr. Gülsün Parlar, Handan Kayakökü ve Ayten Loğ adlı sanat- çılara ait bir "Resim Sergisi" açıldı. Etkinlik çerçevesinde Yrd. Doç. Dr. Fatma Nur Başaran ile Yrd. Doç. Dr. Cavidan Başar Ergenekon'a ait "El Sanatları Sergisi", Yrd. Doç. Dr. Belgin Pekpelvan'a ait "Minyatür Sergisi" ve Yrd. Doç. Dr. Abdülkadir Dinç'e ait "Fotoğraf Sergisi" de bilim adamlarının beğenisini kazandı

Uluslararası İdil-Ural Araştırmaları Sempozyumu Yapıldı

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 21 · Sayfa: 139-143
dan Mustafa Öner'in bildirisi sunum eşliğinde dinlendi. Öner bildirisin- de Abdullah Tukay'ın Tatarlar için öneminden söz edip Tatar kimliğinin oluşmasındaki Tukay etkisine işaret etti

Azerbaycan Dilinde Morfoloji Normalılıq Yaranmasında Yiylik Halın Mövqeyi

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 20 · Sayfa: 63-68
Makalede, ilgi hâlli belirtisiz ve belirtili ad tamlamalarznin dil bilgisel normlaşmaları tespit olunmuştur: ]) Değişmez somutluluk bildiren tamlamalar; 2) Değişmez genellik bildiren tamlamalar; 3) Değişken tamlamalar. Söz konusu normlaşmaların, konuşma ortamına, metne ve kelime bölükleri arasındaki sözcüksel ve sözdizimsel ilişkilere bağlı olarak biçimlendiği gös- terilmektedir

Bulgaristan Türkoloji 50 Yaşını Doldurdu

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 20
Türkoloji bölümünde elli yıl içinde Türk Filojosinin dalları ve budakları olarak gelişen Arapça, Farsça, Japonca, Hintçe, Çince gibi Doğu dilleri ve kül- türleri bugüne dek çalışma alanlarırıı bir hayli geliştirmiş ve Türkoloji dalında incelemeler yapılmaktadır. Bugün Amerika birleşik devletlerinde, Fransa'da Türkoloji ve Osmanoloji dallarında çalışan bilim adamları Sofya üniversitesi- nin Türkoloji bölümü kökenlidirler