955 sonuç bulundu
Dergiler
Yayınlayan Kurumlar
- Türk Dil Kurumu 955
Yazarlar
- Nail Tan 29
- Mustafa Öner 15
- İbrahim Dilek 7
- Sinan Güzel 7
- Âdem Terzi 6
Anahtar Kelimeler
- Abdullah Tukay 26
- Tatar edebiyatı 19
- Azerbaycan edebiyatı 14
- Türk 12
- Altay 11
- şiir 11
- Turkish 10
- Bahtiyar Vahabzade 9
- edebiyat 9
- literature 9
KIRIM TATAR TÜRKÇESİNDE İSİM ÇEKİMİ: BULUNMA HÂLİ
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 23-37
Özet
Bu çalışmada, Kırım Tatar Türkçesinin isim çekimi eklerinden olan bulunma hâli eki bütün yönleri ile ele alınmıştır. Ekin ses yapısı, kullanılışı ve işlevleri zengin örnekler ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. Örnekler Kırım Tatar Türkçesi edebî dili ile kaleme alınmış çeşitli türlerdeki on yedi eserden verilmiştir. Ayrıca, verilen örneklerin Türkiye Türkçesindeki karşılıkları da köşeli parantez içinde gösterilmiştir
AZERBAYCANLI ŞAİR NEBİ HAZRİ’NİN ŞİİRLERİNDE SLOGAN VE KONUŞMA DİLİ
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 39-53
Özet
Bu çalışmada, Azerbaycanlı şair Nebi Hazri'nin şiirleri 'slogan ve konuşma dili' bağlamında irdelenmiş, şiirlerinin yayımlandığı yıllar ile bu yıllardaki sosyal ve siyasî oluşumun şiir metinlerine nasıl yansıdığı incelenmiştir. Şairin yaşamı ile ilgili kısa bir anımsatmada bulunularak, şiirleri temel ölçüt kabul edilmiş ve metinden hareketle 'slogan ve konuşma dili'nin şiire yansıması üzerinde durulmuştur
GAGAVUZ TÜRKÇESİNDE YETERLİK YAPILARI ÜZERİNE
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 55-61
Özet
Gagavuz Türkçesi, coğrafi yönlere göre Güney veya Güney-Batı, kavim ve boy adlarına göre Oğuz grubuna dahildir. Bugüne kadar Gagavuz Türkçesinin ses, şekil ve cümle bilgisi özellikleri bütün yönleriyle ortaya konulmuş olmasına rağmen, yine de üzerinde durulması gereken daha birçok konu bulunmaktadır. Bunlardan biri, diğer Türk Lehçelerinde bulunmayan, yalnız Gagavuz Türkçesine has olan olumlu ve olumsuz yeterlik ifade eden var nicä/nasıl ve yok nicä/nasıl kalıbının kullanılışı üzerinde durulmuştur
ÇAĞDAŞ KIPÇAK GRUBU TÜRK LEHÇELERİNDE BOL- YARDIMCI FİİLİNİN İKTİDAR VE İMKAN BİLDİRMESİ ÜZERİNE
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 81-101
Özet
Türkçede iktidar ve imkan (yeterlik) bildiren fiiller Eski Türkçe döneminden beri Türkçe'de birleşik fiil yapısı içerisinde anlatılmıştır. Bu anlatımda ol- (
NOGAY MASALLARINDA FORMELLER
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 7-21
Özet
Bu makalede, Türk dünyasının bir parçası olan Nogay Türklerine ait masallarda geçen formeller ele alınmıştır. Masal içinde çeşitli görev ve şekillere sahip kalıplaşmış ifadeler olan formeller, aynı dil ve geleneğin ürünleri oldukları için hemen hemen bütün Türk dünyasında ortak kullanılan kültür unsurlarındandır
Makedonya'daki Türkçe Üzerine Bazı Değinmeler
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 103-109
Özet
halk şiiri üzerindeki rolü, araştırmaların da konusu olmuş ve incelenmiştir. Makedonyalı Türkolog Olivera Yaşar Nasteva'nın "Makedon Halk şiirindeki Türkçe Elemanlar" başlıklı çalışması bu etkiyi inceleyen ve örneklerle or
"Kazak Entsiklopediyası"
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 111-115
Özet
Sovyet Devlet Tarih Arşivinde şu bilgi bulunmaktadır: Orenburg Eyaletinin Troitsk şehrinde yayımlanacak olan Kazak dergisiyle ilgili, 19 Ocak 1910 yı- lında verilen kimlikle Kostanay eyaleti Şubar bölgesinin N5 köyünün Kazak'ı
Mirasyñ Çemenleri
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 117-129
Özet
elinden çykan "Seljuk türkmenlerinifi taryhy" atly golyazmasydyr. Bu henize çenli gin halk köpçüli gine tanyş bolmadyk we şu güne çenli doly çap edilmedik eserdir. Onda Oguz handan başlap Rum Seljuk soltanlaryna çenli döwür aralygynda bolup geçen taryhy hem syyasy wakalar yzygiderli beyan edilyâr. Eser Osmanly-türkmen soltany Myrat II soltanlyk eden döwründe l423-l436-njy yyllar aralygynda yazylan eserde musulman gündogarynyn taryhy bilen bilelikde dünya taryhyny hem çufıfıur öwrenmek üçin bahasy- na yetip bolmajak, ygtybarly maglurnatlar duşyar. Esasan, türkmenlerin- oguzlaryn gelip çykyşy, dâp-dessurlary, medeniyeti, döwletleri baradaky gyzykly maglurnatlar ünsüfıi özüne çekyar. Ine, şolaryfı biri: Soltan Süleymanşanyü Rumdaky patyşalygynyü beyany Malik şa Soltan Süleymanşany Rum söweşine ugradyp, Türküstandan ge- len yüz yigrimi mün türkmen öyüni ona goşun edip berdi. Ony Ruma gönderdi- ler. Rurn patyşalygyna bellenip, Ruma geleninde ol yerdâki söweşe we yörişe gelen oguz begleri we gullary Malatyyada garşylap, hormat we dâp-dessur bilen getirdiler. Konyada tagta çykardylar. Rum şasy gorkup, tabyn boldy we Stambuldan Rum we Perefıi parçalaryndan, eşiklerinden, ayakgaplaryndan, altyn-kümüş zynatlaryndan, gapgaçlardan, mafısyklardan we yüz mün fulury gönderip, salam yollady, gelişini mübarekledi. Ahli şâher begleri, rum we türk begleri salam yollap, peş geşler getirdiler. Rum ona we onun nesline karar tapdy. Bir niçe müddet Rumda patyşa bolup, wepat boldy. Yerine ogly Soltan Mahmyt patyşa boldy. Ol hem ölenden son ogly Soltan Mesgut patyşa boldy. Ondan son ogly Gylyç Arslan patyşa boldy. Ona-da ajal erişdi. Okyjylar üçin gyzykly bolan kitaplaryrî biri Reyhan Horezminiri arap dilinden terjime edilen "Mertebeler we kemlikler" atly ajayyp eser- dir. Eser arap dilinde yazylan bolsa-da, ony yazan türkmendir. Bu türkmen ogullarynyn öz döwürlerinde örîdebaryjy, ösen pikirli bolandyklaryny, şonurî netijesinde ösen ylmyn, edebiyatyn dili bolan arap dilinde eser döretmegi başarandyklaryny subut edyar. Adarnzat dörân gününden başlap, gowy bi- len erbet, yagşylyk bilen yamanlyk yaly düşünjeler barada oylanyp, olary kesgitlap, terbiye meselesinin esasyny düzüpdirler. Şonun esasynda terbiye bermage çalşypdyrlar. Reyhan Horezminin "Mertebeler we kemlikler" atly eseri hem terbiye baradaky aydylan pikirlerin yygyndysy diyilse, yalnyş bol- maz. Reyhan Horezmi eserinde adamlaryrî onyn hem erbet hasiyetleri barada belli adamlaryrî aydanlaryny jemlap bize yetiripdir. Ondaky pikirler naçe asyr mundan ön aydylan hem bolsa, hâzirki gün hem öz ahmiyetini yitirenok. Sebâbi dürli döwre degişlidigine seretmezden, adamzat durmuşynda söygi- yigrenç, yagşylyk - yamanlyk yaly adamyn biparh bolup bilmejek nârselen' bar. Olar barada bolsa islendik wagt hem gürrün etmek wajyp bolup duryar. Bir gezek menden "Size flamanlyk edyarler, töhmet atjarlar, name üçin ola- ra gaf/targy berefıizok" diğip soranlarynda, "Men adama hiç haçan flamanlyk etmeŞ/ârin. Adama edip bilsem, dine flagşylyk edyarin, flamanlyk edenden ar almağaryn" dif/ip jogap beripdim. Reyhan Horezminin "Mertebeler we kem- likler' ' atly kitabyny okanymda, dogry ğaşaş'zandygymy subut edy/ân mysallara gabat geldim we dogry yoldan baryandygyma göz Yetirdim. Kitapda şef/le diğilyar: "SüleŞ/man ibn Musa şef/le diydi: Üç adam üç kişiden ar aljak bol- maz. Mylaş'zym adam akmakdan, yagşy adam Şiaramazdan, mertebeli adam binamysdan". Adam dünya gelen gününden özünin başarjak zady barada pikir etmegi başarmaly. Munun şef/ledigine "Mertebeler we kemlikler" dif/en kitaby okanynda, has hem gowy göz 37etir37ârsin. Onda şeyle diji137âr:"Ka3'/s ibn Asym şeyle diydif'Bu düny/üde dört zat başartmaz: Birinji: Akyly döredip bolmaz. Ikinji: Tebigaty üğtgedip bolmaz. Üçünji: Yazgytdan çykyp bolmaz. Dördünji: Ajala al salyp bolmaz". Şu ağdylanlary haçan gaş'ztalasanam, öz âhmiş'fetini yitirmeyar. Söğgi bilen Şiigrenjin arasynda tapawut göğ/mak kyn boli/ar. Şonun üçin adamlar bilen gatnaşykda sabyrly bolmaly, söŞ/mage-de, fligrenmage gyssan- maly dal. Munufı şeğledigini şu setirler tassyklaş'far: "Şeytan Tak şeğle diydi: "Dostlaryna bolan söğginde çakden geçme, hatda duşmanynam sypaş'fy Şii gren. Sebabi sen dostuny haçan yigrenjegirvıi we duşmanyny haçan bagyşlajagyny bilenok. Şonun üçin her bir işde akylly hereket et". Adam ahli zatda sahy bolmagy başarmaly. Her bir eden işini ak yürek bilen edip, islendik meselede jomart bolmagy başarsa, hüda)? tarapyndan elmydama sylaga eğe bolar. Huda)? hiç haçan ak Yürekli bendesini gözden salmaŞIar. Şeğle pikirlere Hatam Ta)? barada ağdylanlar getiryar. Beğik Saparmyrat Türkmenbaşynyn Ruhnamasyny elime alŞIançam, dur- muşda emeli döredilş'fan kynçylyklar bilen göreşmek, olara garşy durmak öran kyn bolş'rardy. Bu mukaddes kitapda durmuşyn islendik meselesine degişli, örân ğerlikli maslahatlar, Yol-Yörel geler bar. Şonufı üçin islendik kyn Şiagdaş'ra düşenimde mukaddes Ruhnamany özüme galkan edinyan'n, şonda durmuşda edilş'fan nosanlyklara garşy durup bolş'zar."Mertebeler we kemlikler' ' eserinde- de durmuşda kynçylyk çekip, ruhdan düşen çagyn gağtalap okanynda, sana
"Kazak Gazetesi"
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2005, Sayı 19 · Sayfa: 131-138
Özet
öncelikle "Kazak kimliği" ve Kazak halkının yüzyıllardır yaşadığı sorunlar üzerinde yoğunlaşmışlar ve bu sorunlara çözüm yolları göstererek devlet ma- kamlarına bunları ulaştırmaya çalışmış, bir taraftan da genel olarak Türk ülke ve halklarının sorunlarını da gündeme taşımaya çalışmış "millî" çizgiye sahip kişilerdir