3 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dil Kurumu
  • ŞİİRLER
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı

Kaşgar’dan Doğu Türkçesi Şiirler [Çeviriyazı – Aktarma – Söz Varlığı – Tıpkıbasım]

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2020, Sayı 49 · Sayfa: 137-160 · DOI: 10.24155/tdk.2020.132
"Kaşgar'dan Doğu Türkçesi Şiirler" başlığıyla bu çalışmada sunulan manzumeler, incelemenin esasını teşkil etmektedir. Şimdiye kadar üzerinde çalışma yapılmamış olan şiir mecmuası İsveç'teki Lund Kütüphanesinde mahfuz tutulmaktadır. İsveçli Türkolog Gunnar V. Jarring'in katalogda "Uygurca" olarak kaydettiği ve "Popüler Doğu Türkçesi Şiirleri" şeklinde tanımlandığı 2 varaklık eser, 1908'de Kaşgar'da, muhtemelen Doğu Türkçesi ile yazılmış bir el yazması külliyattan yahut bire bir aynı şekilde bulunan orijinal bir mecmuadan istinsah edilmiştir. Bilindiği gibi, Ali Şir Nevâyî'nin eserleri ile 15. yüzyılın ikinci yarısından itibaren klasik bir edebiyat dili hâlini alan Çağatay Türkçesi, yüzyıldan yüzyıla değişmeler göstererek ve kullanıldığı çeşitli bölgelere ait diyalektolojik özellikleri bünyesine katmak suretiyle 20. yüzyılın başlarına kadar, bazı çağdaş Türk lehçelerinin yazı dili olarak kullanılmaya başlamasına kadar geçen devrede, Osmanlı Devleti'nin dışındaki Türk dünyası için ortak yazı diliydi. Dil özellikleri açısından bakıldığında, araştırma konusu olan şiirlerin Çağatay Türkçesinin son devresi "Geç Dönem Çağatay Türkçesi" ile yazıldıkları ve 18. ya da 19. yüzyıla ait edebî ürünler oldukları değerlendirilmektedir. Tüm verilerin ışığında, bu çalışmada, filolojik bir metin inceleme metoduyla şiirler mercek altına alınmıştır. Metoda göre, ilkin şiirlerin Latin harflerine aktarılmış bir çeviri yazısı, ikinci olarak şiirlerin standart Türkiye Türkçesine aktarması ve üçüncü olarak şiirlerde kullanılmış tüm kelimelerin yapı, köken ve anlam açısından özelliklerini bildiren alfabetik bir söz varlığı dökümü hazırlanmıştır. Ayrıca çalışmada, ele alınan şiirlerin kâğıt üzerindeki Arap harfli orijinal hâli, tıpkıbasımı sunulmuştur.

SEÇME ŞİİRLER

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2011, Sayı 31 · Sayfa: 263-267
dilinde démeye deİḫtiyarın yoḫsa egerDé kim sene azad déyer?..Söyle, néce azadsan8 kiKomalarda dusdaŞ olub9Ana dilin?Böyük böyük meclislerdenİtirilib ilim ilim?..10İclaslarda,11 bir kelmesi, sözü yoḫdur.Bekle.. onun böyük, resmi meclislereÇıḫmaŞ üçün üzü yoḫdur?12Söyle, bekle; bic doğulub,13Atasından14 yoḫ ḫeberi?

“KİTAB-I DEDE GORGUD” ŞE’RLERİ HAGGINDA BİR NEÇE SÖZ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1988, Cilt 36 · Sayfa: 61-67
Gorgudşünaslığın dünya migyasında mübahise töreden çoh maraglı problemlerinden biri de "Dede Gorgud" şe'rlerinin hüsusiyyetleri ve ümumen, "Dastanlarda" şe'r ve nesr meselesidir.