Fiilin; başlama, sürme, bitme anlamları olarak değerlendirilebilecek olan kılınış, fiilin hem bünyesiyle hem de ekler ve yardımcı fiiller aracılığıyla ayırt edilebilen bir kategoridir. Bu terim, Kazak Türkçesi dil bilgisinde sıypat, amaldıŋ ötüw sıypatı, sıypat kategoriyası gibi terimlerle karşılanmaktadır. Genel olarak Kazak Türkçesi gramerleri kılınışı bitme ve bitmeme üzerine kurarken bazı gramerler bu kategoriye sürme kılınışını da eklemektedir. Aynı zamanda bu eserler fiilin kılınışını belirleyen yapıları, ekler ve birleşik yapılar olarak iki grupta incelemektedir. Türkiye Türkçesinde ise kılınış konusu genel olarak fiillerdeki başlama, sürme ve bitme özelliklerine dayanarak incelenmektedir. Bu çalışmada Kazak Türkçesinde fiil kılınışını belirleyen ekler, yapıları ve anlamsal özellikleri dikkate alınarak, incelenmiştir.

Türkçede ismin çekimi ile ilgili bir konu olan durum konusu her yönüyle ele alınmamıştır.Türkçenin kaç durumu vardır, sorusuna bütün araştırmacıların paylaştığıtek bir yanıt verilemediği gibi, Türkçenin durum belirleme sistemleri ile ilgili ölçütlerde ortaya konulmuş değildir. Oysa genel olarak isimle fiilin ilişkisi demek olan durumcümle için vazgeçilmezdir. Ayrıca durum, fiiller, fiilimsiler, fiilden isim yapma ekleriyletüremiş olan isimler hatta bazen fiil biçimiyle çağrışım bağı kopmayan isimler için deson derece önemlidir. Soyut hâlde oldukları için fiillerin gereksinim duyduğu ve böyleliklebir dereceye kadar somutluk ve "gerçeklik" kazandıkları bu durumlar, son yıllardatamlayıcı terimiyle kavramlaştırılmıştır. Fiil-tamlayıcı, fiilimsi-tamlayıcı ve isimtamlayıcıilişkilerini tespit etmek özellikle söz dizimi çalışmaları için bir gerekliliktir.

Türkçe tarih boyunca dinî, siyasî, ticârî ve coğrafî sebeplerle başka dillerden ödünçlemeyapmış, aynı zamanda başka dillere de ödünç kelime vermiştir. Türkçe ister batıdillerinden isterse doğu dillerinden yaptığı ödünçlemeleri olduğu gibi alıp kullanımasokmamış, onları mümkün olduğu kadar kendi ses yapısına uydurmuştur. Türkçeninkendi ses yapısına uydurup, kullanmağa başladığı kelimelerden biri de ısmarlamak fiilidir. Bu makalede ısmarlamak fiilinin Türkçeleşme süreci ve Türkçenin tarihsel dönemleri dikkate alınarak geçirdiği aşamalar dikkate sunulmuştur.

Mehmet Ali Köyü, Güneysınır ilçesinin 12-14 km. güneybatısında bulunan bir dağ köyüdür. Burada yaptığımız saha derlemelerimiz sırasında, köyün kendine özgü bir ağız yapısının bulunduğunu gördük ve köydeki yerel söyleyişler ile fiilleri toplamaya başladık. Bu yazımızda, buradan tespit edilmiş 110 adet fiil ve bunların kullanım incelikleriyle ilgili örnek cümleler yer alacaktır.

Bütün Türk dillerinde fiil çatısı kategorisi gramer kitaplarında ya da ayrı eserlerde araştırma konusu olup yeteri kadar incelenmiş sayılabilir. Fakat bu kategorinin dil bilimsel özelliği ve kullanılması göz önüne alınırsa tartışılacak yönleri ortaya çıkar. Bu çalışmada, fiil çatısı farklı görüşler ele alınarak incelenmiştir.

Gramerlerimizde ve gramer konularını ele alan bazı yazılarda, çatı konusu tanımı, niteliği, terimleri, sınıflandırılması, eklerin özelliği, sayıları ve örneklere bağlanması açısından yer yer karışıklıklar ve birbiriyle çelişen durumlar göstermektedir. Bu karışıklığın önlenmesi ve konunun Türkiye Türkçesinin yapı ve işleyişi özelliklerine uygun bir sonuca bağlanabilmesi için, bu makalede çatı konusuna ve bu konu ile ilgili bazı sorunlara değinilmiştir.

Kumuklar; Dağıstan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin esas halkı olup, bu cumhuriyetin Hasavyurt, Babayurt, Kızılyurt, Karabudankent, Kayakent, Haydak, Buynak kasaba ve bölgelerinde yaşarlar. Etnik bakımdan Türk milletinin Kıpçak grubuna dahildirler. Bu yazıda Kumuk Türkçesi'nde fiil incelenmiştir.

Bilindiği üzre "Halaç", "Çuvaş" ve "Yakut" lehçelerinin dışında bu gün 200 milyonu aşkın Türk dünyasında konuşulan ve yazılan bütün şive ve ağızların ana kaynağı "Eski Türkçe" adı verilen Türk lehçesidir. Bu sebeple Türk dilinin bütün meselelerini çözmek için "Eski Türkçe" dönemini hem tarihi, hem kültürü, hem de yazı sistemleri ile çok iyi bilmek gerekmektedir.

Göktürkçe, Türkçenin artık müstakil bir yazı dili haline gelmiş; dolayısıyla, dil tarihi açısından büyük çaptaki bir takım değişmeleri geride bırakmış bir koldur. Metinlerin sayı itibariyle oldukça sınırlı ve kelime hazinesinin de belirli bir alanı temsil eder nitelikte olmasına rağmen, bu metinlerin dil yapısı üzerindeki çok yönlü ve karşılaştırmalı araştırmalar…