"Firâkî" mahlasını kullanan Mahtumkulu, Türkmen yazılı edebiyatının kurucusu olarak kabul edilmektedir. Mahtumkulu, Türkmenler için olduğu kadar Türk dünyası için de ortak bir değer ve birleştirici bir unsurdur. Mahtumkulu'nun yaşadığı XVIII. yüzyılda Türkmenler, İran Şahlığı ve Hîve Hanlığı'nın ağır baskılarına maruz kalmıştır. Mahtumkulu, halkının başını dik tutmak ve öz güvenini sağlamak amacıyla Türkmenlerin ruhunu yücelten, millî hislerini canlı tutan etkileyici şiirler yazmıştır. Araştırmada; İran Şahlığı'nın ve Hîve Hanlığı'nın dayattığı egemenliğe dayalı kimlik karşısında, Türkmenlerin XVIII. yüzyılda geliştirmeye ve canlı tutmaya çalıştıkları öz-temsil hakkına dayanan tabii karar verme iradesinin oluşturduğu zıtlık ele alınmıştır. Mahtumkulu'nun şairliğinin ve bilge kişiliğinin bu direnişteki rolü irdelenmiş, şairin söz konusu şiirleri eleştirel söylem çözümlemesinin (critical discourse analysis) temel unsurları olan güç ve ideoloji bağlamında incelenmiştir. Bilindiği gibi, eleştirel söylem çözümlemesi, dil bilimsel analiz ve sosyal teori ile de yakından ilgilidir. Sosyal teoriyi başlangıç noktası olarak almak iddiasında olan eleştirel söylem çözümlemesi, sosyal teorideki güç ve ideoloji arasındaki ilişkileri gösterir. Söylem ve güç ilişkileri arasındaki ilişkilerin analizi için öncelikle söylemin özel formlarına ya da gücün kaynağına müracaat etmemiz gerekir. İkinci olarak da zihnimiz tarafından kontrol edilen davranışları analiz etmemiz gerekir. Araştırmanın sonucunda; Mahtumkulu'nun, yalnızca Türkmen yazılı edebiyatını kuran güçlü bir şair değil, aynı zamanda kitleleri etkileyen söyleme sahip bir ideolog ve aksiyoner olduğu kanaatine varılmıştır.

18. yüzyıl, Türkmen edebiyatı tarihinde özel bir yere sahiptir. Türkmen edebiyatınınzirve isimleri bu yüzyılda yaşamıştır. Bu dönemde öne çıkan isimler Andalip,Azadi, Şabende ve Mahtumkulu'dur. Bu isimlerden Mahtumkulu, yalnızca 18. yüzyılındeğil tüm Türkmen edebiyatının en önemli ismidir.Mahtumkulu yazdığı şiirleriyle kendisinden sonra gelen bütün Türkmen şairlerinietkilemiştir. Mahtumkulu'dan yaklaşık iki yüzyıl kadar sonra yaşayan çağdaş Türkmenyazarı Berdinazar Hudaynazarov da Mahtumkulu'dan etkilenmiş, romanlarındaMahtumkulu'nun şiirlerine ya da mısralarına yer vermiştir.Berdinazar Hudaynazarov eserlerinde millî kültüre, Türkmen örf ve âdetlerine,toplumun aksayan yönlerine özellikle de Türkmenlerin birliğine ve bağımsız birTürkmenistan'ın kurulmasına genişçe yer veren, bu yönleriyle de Mahtumkulu'yukendisine rehber edinmiş bir şahsiyettir. Bu makalede Hudaynazarov'un yazdığı dörtroman hakkında genel bilgiler verilecek, bu bilgilerden hareketle yazarın romanlarındaMahtumkulu'nun hangi şiirlerine yer verdiği tespit edilecek ve bu tespitten sonrabu şiirlerin yazarın romanlarındaki olay örgüsüne etkisi incelenecektir.18th century was a special period in Turcoman literature. The chief names ofTurcoman literature lived in that century. The prominent ones were Andalip, Azadi,Şabende and Mahtumkulu. Among these names, Mahtumkulu is not only the mosteminent poet of 18th century but also the whole Turcoman literature.Mahtumkulu's writings have influced all the successor Turcoman poets. A contemporarywriter Berdinazar Hudaynazarov, who was born two centuries after Mahtumkulu,was also affected by him and Hudaynazarov made references to Mahtumkulu'spoems and verses in his novels.Berdinazar Hudaynazarov was a personality who emphasized on national culture,Turcoman's customs and traditions, the problematic aspects of the society especiallythe unity of Turcomans and the foundation of a sovereign Turkmenistan and he acceptedMahtumkulu as guide on these issues. In this article, it has been given a generalinformation on Hudaynazarov's four novels and defined which references have beenmade to Mahtumkulu's poems and finally the effects of these poems on plot in hisnovels have been examined.