Cumhuriyet dönemi içerisinde dil bahsinde önemli adımlar atılmıştır. Devlet eli ile sadeleşmenin başladığı bu dönemde dildeki Arapça ve Farsça alıntı unsurlara karşı Türkçe kaynaklı karşılıklar belirlenmiştir. Karşılıkların tespitinde çeşitli yollara başvurulmuştur. Bu yollardan biri de lehçelerin söz varlıklarından yararlanmak olmuştur. 20. yüzyılın başlarından itibaren yeni Türk devletinin şekillenmesinde büyük katkı sağlayan Y. Akçura, S. Maksudi, H. Zübeyir, R. Rahmeti gibi isimlerdir. Bu isimlerin ortak yönü ise, İdil-Ural bölgesinden olmalarıdır. Bu nedenle İdil-Ural bölgesi Türk lehçeleri, Arapça ve Farsça alıntılara karşılık belirlemede başvurulan ilk kaynak olmuştur. Günümüzde İdil-Ural Türk lehçeleri ile birlikte diğer lehçelerin de söz varlığından yararlanma imkânı bulunmaktadır. Bu çalışmada kaynak olarak yine İdil-Ural Türk lehçelerinden karşılıklar teklif edilmiştir. Ancak bu karşılıklar Batı kaynaklı alıntılara yöneliktir.

Bu yazıda, Tatarsko-russkiy slovar' (1966) ve Ganiyev'in Tatarca Türkçe Sözlük'ü (1997) taranarak *-g- sesinin Tatarcada, ünlüler arası durumdaki farklı görünümleri belirlenmeye ve bu farklılıkların ünlü niteliğiyle ilgili olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır

Seyfi Sarayi'nin XIV. yüzyıl başlarında yazdığı Gülistan Tercümesi Eski Kıpçakçanınen önemli anıtlarındandır. Altın Ordu İmparatorluğunun merkezî edebî dilini yansıtan bumetnin söz varlığını, Bugünkü Kıpçak Türkçesi dediğimiz çağdaş yazı dillerinin söz varlığıile karşılaştırmak ilgi çekici sonuçlar vermektedir. Gülistan Tercümesi söz varlığı fiillerlesınırlayarak Bugünkü Kıpçak Türkçesine ait üç yazı dilinin, Karaçay-Balkarca, Başkurtça veTatarcanın söz varlığı ile karşılaştırılmıştır. Denemede, Gülistan Tercümesi'nin ve üç çağdaşKıpçak yazı dilinin fiil varlığı, anlam inceliklerini izlemek bakımından Rusça karşılıklarıylabirlikte ve belli ölçütler kullanarak birleştirilmiş ve sonuçlara varılmıştır.