4 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dil Kurumu
  • Yabancılara Türkçe öğretimi
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe Öğretimine Bürün Bilimsel Bir Yaklaşım - Boşnak Konuşurların Türkçe Vurgu Üretimleri

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2021, Sayı 72 · Sayfa: 185-208
Dilin ses yapısını oluşturan unsurlar, "parçalar" ve "parçalarüstü birimler" olmak üzere iki bölüme ayrılır. Parçalar, "ünlü" ve "ünsüz" adını verdiğimiz ses birimleri ile ilgiliyken dilin parçalarüstü birimleri bütüncül bir parça üzerinden işlev gören vurgu, ton, ezgi, durak gibi bürün bilimsel unsurları içermektedir. Bürün özellikleri dilin yapısal özelliklerini oluşturan birimleri doğrudan etkilemektedir. Bu etki, bürün özelliğine sahip diller için geçerli olmakla birlikte yeni bir dil öğreniminde hedef dili de etkilemektedir. Hedef dili öğrenen bireyin bu dildeki yapısal unsurları doğru şekillendirmesi, doğru bürün edinimiyle mümkün olmaktadır. Bürün ögeleri, parçalı birimlerin duygu, düşünce ve anlamını doğrudan etkilediğinden dil ediniminde bu birimlerin yapısal özellikler ile eş zamanlı edinilmesini gerektirmektedir. Bu sebeple, hedef dildeki parçalı birimlerin yanı sıra vurgu gibi parçalarüstü birimlerin de anlamlı ve yerinde gerçekleştirilmesi, başta konuşma becerisi olmak üzere temel dil becerilerinin gelişimi için önemli ve faydalıdır. Bu anlamda gelişen teknoloji, bürünsel özelliklerin PRAAT gibi ses analiz programları aracılığıyla bilgisayar ortamında görünür hâle getirilmesini mümkün kılmaktadır. Bu çalışmada, ana dili Boşnakça olan 15-20 yaş aralığındaki 25'i kadın 15'i erkek 40 konuşurun Türkçe sesletimlerindeki cümle ve sözcük vurgu üretimleri incelenmiştir. Boşnak konuşurların Türkçe vurgu üretimleri PRAAT (Boersma ve Weenink, 2020) programı ile ölçülmüş ve ulaşılan vurgu grafikleri çerçevesinde yorumlanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, temel seviyedeki Boşnak konuşurlarının seslendirdiği okuma metinlerindeki Türkçe cümle ve sözcük vurguları çoğu kez ana dili konuşurlarının sesletimi ile örtüşmediği tespit edilmiştir.

LEH ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE YAZILI ANLATIMLARININ TUTARLILIK ÖLÇÜTLERİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2017, Cilt 65, Sayı 1 · Sayfa: 151-161
Türkçe öğrenen yabancılar için metin üretiminde yazma, konuşmaya göre dahazorlayıcı bir beceri olarak görülmektedir. Öğrencilerin yazılı materyallerinin metindeğeri taşıması birtakım ölçütlere bağlıdır. Bu ölçütler; bağdaşıklık, tutarlılık,amaçlılık, kabul edilebilirlik, bilgisellik, durumsallık ve metinler arasılıktır. Sıralananölçütlerden bağdaşıklık ve tutarlılık metin düzeyine ilişkinken diğerleri okur temellidir.Bu bağlamda metinsellik ölçütleri de temelde bir metnin en temel işlevi olan iletişimegönderimde bulunmaktadır. Bir metnin iletişim işlevini yerine getirebilmesi için kendiiçinde bağdaşık ve tutarlı olması ön koşuldur. Öğrenciler tarafından oluşturulanyazılı metinlerin de taşıması gereken özelliklerin başında bu iki temel unsur yeralmaktadır. Her bağdaşık yapı, tutarlılık özelliği göstermediği için böyle yapılar,metin olarak nitelenemez. Tutarlılık, bir yapıya metin özelliği kazandıran ana ögeolarak açıklanabilir. Türkçe öğrenen yabancılarca üretilen yazılı metinlerin tutarlılıközelliklerinin bilinmesi, öğrencilerin, bir iletişim birimi olarak yazılı metin üretmebeceri düzeyinin saptanmasını sağlamak, düzey bakımından geride olan öğrencileregerekli desteği vermek bakımından önemlidir. Öğrenci kompozisyonlarınındeğerlendirilmesi noktasında nasıl bir yol izlenmesi gerektiği ya da öğrencileringelişim düzeylerinin ne olduğu konusundaki sorunların ortaya konulmasına ilişkin birçalışmaya rastlanmamıştır. Bu bağlamdan hareketle çalışmanın amacı, öğrencilerinkompozisyonlarında bir yapının metin olarak nitelenmesini sağlayan ölçütlerinbaşında gelen tutarlılığa ne ölçüde dikkat ettiğini belirlemektir. Araştırmanın çalışmagrubunu Leh öğrenciler oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında nitel araştırmanınimkânlarından yararlanılmış ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Toplananveriler, içerik analizine göre çözümlenmiştir, öğrencilerin ürettikleri metinlerdenhareketle tutarlılık konusunda yapılması gerekenler bağlamında birtakım önerilerdebulunulmuştur.

TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: BELARUS ÖRNEĞİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2017, Cilt 65, Sayı 1 · Sayfa: 191-199
Belaruslu öğrencilere Türkçe öğretimi sırasında karşılaşılan sorunlara değinilen vebu sorunlar karşısında neler yapılabileceği hususunda çözüm önerilerinde bulunulanbu çalışmada yer alan bilgilere, katılarak gözlem metoduyla sınıf içi uygulamalararacılığıyla ulaşılmıştır. Sınıf içi uygulamalara kırk altısı kız, sekizi erkek olmak üzereelli dört öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilerin yaş aralığı ise on sekiz ile yirmi iki yaşarasındadır. Belarus'ta Türkçe öğretiminde bulunacak akademisyenlere sorunlar veçözüm önerileri içeren bu çalışmayla Türkçe öğretiminde daha hızlı yol alınacağıöngörülmektedir.

YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE BENZER ATASÖZÜ VE DEYİMLERİN ÖNEMİ VE POLONYALILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE BUNLARIN KULLANIMI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2016, Cilt 64, Sayı 2 · Sayfa: 245-268
Atasözü ve deyimler, milletlerin hafızalarının, yaşantı ve deneyimlerinin,kültürlerinin, olay ve durumlara yaklaşım tarzlarının, bakış açılarının yansıdığı kısa,özlü ifadelerdir. Anlatıma derinlik, kolaylık ve akıcılık kazandıran bu kalıp ifadeler,kültürel bilincin nesilden nesile aktarımı ve devamlılığı noktasında Türkçe eğitimiiçerisinde kendine önemli bir yer edinir. Atasözleri ve deyimlerin sahip olduklarıbu özellikler onları ana dili öğretimin yanı sıra yabancılara Türkçe öğretiminin detemel meselelerinden biri hâline getirmiştir. Yabancılara Türkçe öğretiminde önemisıkça vurgulanan kültürel aktarımın en kolay ve hızlı şekilde yapılabileceği ürünlerolarak atasözleri ve deyimler ön plana çıkmaktadır. Kendiliğinden kültürel aktarımyapabilen ve anlatıma kolaylık sağlayan bu özlü ifadelerin önemi ve öğretimiyle ilgilipek çok görüş ve öneri bulunmaktadır. Öğrenilmesi ve kullanılması zor olarak görülendolayısıyla da öğrenci ilgisinin az olduğu bu ifadelerin öğretiminde izlenebilecekyollardan biri de ana dili ile hedef dil arasındaki benzerlikler üzerinden gitmektir.Bu çalışmada, yabancılara Türkçe öğretiminde atasözü ve deyimlerin öğretimindeana dili ile hedef dil arasındaki benzerliklerden faydalanmanın önemi üzerindedurulmuş, buradan hareketle Türkçe ve Lehçede benzerlik arz eden iki yüz atasözüve deyim tespit edilmiş ve bir liste hazırlanmıştır. Hazırlanan liste, kelime ve anlambenzerliği olanlar ile yalnızca anlam benzerliği olan atasözü ve deyimler olarak ikikısımda ele alınmış ve araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. Araştırmada nitelaraştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır.