29 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dil Kurumu
  • eski Türkçe
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler

GÖSTER- VE GÖRSET-/ ĠÓRSETFİİLLERİNİN YAPISI ÜZERİNE

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2005, Cilt 53 · Sayfa: 124-139
Bugün Türkiye Türkçesi yazı dili ve ağızları ile bazı çağdaş Türk lehçelerinde aynıanlamda kullanılan biri göster-, diğeri görset- ~ körset- şeklinde olan iki fiil şekliylekarşılaşılmaktadır. Bunlardan görset- / körset- şekli, bazı dilcilerce göster- / kösterbiçiminingöçüşmeli şekli sayılmış; bu da genel bir kanaat oluşturmuştur.Ancak, bu çalışmada bunun böyle olmadığı, yani ortada bir fiilin biri asıl, diğerionun göçüşmeli şeklinden oluşan iki fiil varyantının değil, tam tersine aynı anlamdaiki fiilin bulunduğu Türk dilinin tarihî ve çağdaş verileriyle ortaya konulmuştur.Buna göre, göster- (< köster- < kö-z-ter-) ve görset- / körse- / körsöt- ( < kö-r-üz+e-t-) fiilleri, Türk dilinde 13. yüzyıldan beri var olan iki ayrı yapıdaki fiildir. Bugün de çağdaş Türk lehçelerinde kullanım sıklıkları farklılaşmış olarak varlıklarını sürdürmektedirler.

Yarlık Sözü Hakkında

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2004, Cilt 52, Sayı 2 · Sayfa: 117-122
Eski Türkçe yarlıka- fiilinin yarlıg-ka biçiminde türediği ve yarlıg ismiyle doğrudan ilişkili olduğu türkolojide kabul edilmiş bir bilgidir.

ESKİ TÜRKÇEDE ŞAHIS ADLARI VE UNVANLARI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1994, Cilt 42 · Sayfa: 95-110
Şahıs adlarının araştırılmasının dil bilimi, tarih, sosyoloji, folklor, etnografi ve başka bilim sahaları açısından çok ciddi ehemmiyet kesbettiği şüphesizdir. Buna rağmen Türkolojide özel adların başka türlerine nispeten şahıs adlarının öğrenilmesine daha az çaba harcanmıştır. Bizce, antroponimlerin dil bilimi açısından araştırılması için daha çok iş görmek lazımdır.

ESKİ TÜRKÇE’NİN GRAMER YAPISI VE ÖRNEK OLARAK FİİLDEN İSİM YAPAN –l EKİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1990, Cilt 38 · Sayfa: 65-80
Bilindiği üzre "Halaç", "Çuvaş" ve "Yakut" lehçelerinin dışında bu gün 200 milyonu aşkın Türk dünyasında konuşulan ve yazılan bütün şive ve ağızların ana kaynağı "Eski Türkçe" adı verilen Türk lehçesidir. Bu sebeple Türk dilinin bütün meselelerini çözmek için "Eski Türkçe" dönemini hem tarihi, hem kültürü, hem de yazı sistemleri ile çok iyi bilmek gerekmektedir.

“DİL SİSTEMİNDEKİ ESKİ TÜRKÇE UNSURLAR: REKONSTRÜKSİYON PROBLEMLERİ”

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1990, Cilt 38 · Sayfa: 81-84
Her şeyden önce biz Eski Türk dilini kavramalıyız. Farklı derinlikte birkaç eski Türkçe kesit bilinmektedir. Eski Türkçe bir birim her zaman eski Türkçe herhangi bir şeyden daha eski olamaz. Biz herhangi bir canlı dilin bir ana form -ataların ölü dili- olduğu çok durum bilmekteyiz.

ESKİ TÜRKÇE ALFABEDEKİ ÜNSÜZLERİ BELİRTEN İŞARETLERİN İMLÂ ÖZELLİKLERİ

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1990, Cilt 38 · Sayfa: 189-192
Eski Türkçe/alt Türkçe/alfabe her şeyden önce mükemmelliğiyle dikkati çekmektedir. Bu yüzden XIX. Yüzyılın sonunda P.M. Melioranskiy'in bu alfabeyi Türkçenin fonetik taleplerine cevap veren en uygun yazı diye karaktrize eden etmesi rastlantı değildir. Bu alfabenin mükemmelliğini iyice değerlendiren E.D. Polivanov da Türkçenin fonetiğine uygun böyle bir yazının sadece Türk kabileleri arasında doğabildiğini belirtmiştir.

YAZILI DEVİRLERDEKİ GELİŞMELERE GÖRE ESKİ TÜRKÇENİN YAŞI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1989, Cilt 37 · Sayfa: 353-370
Bir dilin yaşının tespiti çalışmalarında çeşitli yollara baş vurmak mümkündür. Bu konuda, dilin kendi yapı ve işleyiş özellikleri ve tarihi gelişme şartları ile ilgili birtakım ölçütler (kriterler) uygulanabileceği gibi, antropoloji, tarih, arkeoloji ve etnoloji gibi diğer bilim dallarının ortaya koyduğu verilerden de yararlanmak mümkündür.

ESKİ TÜRKÇEDE BUDDHA’NIN 32 LAKSANASI

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1987, Cilt 35 · Sayfa: 11-33
I.Budizm'de 32 laksana büyük insanın; cakravartin veya özlelikle bir Buddha'nın fizik üstünlüğü ve güzelliğini oluşturan yapıca özelliklerini, dış görünüşünü belirten karakteristik işaretlerdir.

TÜRK DİLİNİN ÉTYMOLOGIQUE SÖZLÜĞÜNE KATKILAR

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 1979, Cilt 26 (1978-1979) · Sayfa: 1-15
Türkçe öğle biçiminde Eski Türkçe öd "zaman, vakit" kökünün saklandığını biliyoruz. Eski Türkçe öd kökünden gelen bu türevin Türkçede öyle olarak kullanılması gerekirdi. Ancak, bu eski biçim bizim dilimizde öğle'ye çevrilmiştir.