Azerbaycan'ın tanınmış bilim insanlarından, Azerbaycan Millî İlimler Akademisinin (AMEA) Muhabir/Haberleşme Üyesi Prof. Dr. Kadir Kadirzade ikâmet ettiği Nahçıvan'da 8 Mart 2018 Perşembe günü hayata gözlerini yumdu. Cenazesi, ertesi gün dinî törenin ardından doğduğu Nahçıvan'ın Babek ilçesi Cehri köyünün mezarlığında toprağa verildi.

Bulgaristan Türk edebiyatının önemli şair ve yazarlarından İsmail Ahmet/ Ahmedov Çavuşev/Çavuş, 29 Eylül 2017 tarihinde Sofya'da hayata gözlerini yumdu. Cenazesi, 2 Ekim 2017 günü dinî törenin ardından Bankya Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna bağlı Türk Dil Kurumu tarafından düzenlenen VIII. Türk Dili Kurultayı 22-26 Mayıs 2017 tarihinde Ankara'da Başkent Öğretmenevinde yapıldı.

Her tarihî metnin elbette çok yönlü okuma güçlükleri vardır. İşte bu okumagüçlükleri nedeniyle tarihî metinler üzerine yapılan çalışmalarda birtakım okunmasorunları görülebilmektedir. Okunma sorunlarının en önemli sebebi metni anlamadanyapılan okumalardır. Oysaki metin okumak, metni anlamak ve değerlendirmek herşeyden önce ciddi bir bilimsel çalışmadır. Çünkü tarihi metin okuma işi hem geçmişihem de günümüzü doğru değerlendirmemize katkı sağlar. Bu okumalar üzerindengeliştirilecek yorumların gerçekçi ve ufuk açıcı olması için elbette öncelikleokumanın kendisinin doğru olması gerekir. Hiçbir konuda yanlış bilgi üzerinde bilimyapılamayacağı açıktır.İşte bu makalede Süheyl ü Nevbahâr'da kelime, tamlama ve birleşik yapılarınokunmasında, anlaşılmasında ortaya çıkmış olan birtakım sorunlar üzerindedurulmaktadır. Süheyl ü Nevbahar'dan konuya uygun örnekler sunulmakta vedüzeltmeler yapılmaktadır.

Özelde Eski Uygurcada, genelde Türkçede ikilemeler Türkçenin en baştan berien sık başvurulan "ifade şekilleri"ndendir. Eski Türk yazıtlarından beri Türkçeninifade kabiliyetini öne çıkartan ikilemeler Eski Uygurcada daha da ilgi çekici bir unsurolup S. Çağatay'dan beri değişik araştırmacılarca çeşitli yönlerden ele alınmıştır.Aşağıdaki makalede 1500'ün üzerinde ikileme metinlerden seçilerek bir arayagetirilmiştir.

Karahanlı dönemi eserlerinde üç noktalı fe harfine ( ڤ) rastlanmaktadır.Dönem üzerine yazılan birçok akademik yayında ڤ harfinin çift dudaksıl /w/1sesini gösterdiği savunulmuş ve bu harfin varlığına dayandırılarak Karahanlı(Hakaniye) ve Harezm Türkçesinde /w/ sesi, Oğuzcada ise /v/ sesi bulunduğu önesürülmüştür. Oysa Kaşgarlı, Oğuzların و yani /w/ kullandıklarını, buna karşılıkarı Türkçe konuşanların, yani Karahanlıların, "mahreci be ile Arap fe'si arasındaolan bir fe" kullandıklarını belirtmektedir. Kaşgarlı ayrıca bu sesi "yumuşak fe"olarak adlandırmaktadır. Kaşgarlı'nın terminolojisi göz önünde bulundurulduğundabu ifadelerden /f/ sesinin ötümlüsünü, yani diş dudaksıl /v/ sesini kastettiği sonucuağırlık kazanmaktadır. Kaşgarlı'nın tanımı bir yana bırakılsa bile, Karahanlılarınalfabeye yeni bir harf ekleme gereği duyması için o harfin ses karşılığının Arapçadabulunmaması gerektiği açıktır. Arapçada /w/ sesi vardır ve و harfiyle gösterilmektedir.Buna karşılık diş dudaksıl /v/ sesi bulunmaz ve alfabede bir karşılığı yoktur. BugünküOğuzların (batı kolunun) و harfini /v/ okuması tartışma konusu açısından geçerli birargüman değildir, çünkü Oğuz olmayan Kaşgarlı Divan'ı Arapça olarak ve Araplarınanlayacağı şekilde yazmıştır.Kaşgarlı'nın Oğuzların /w/ kullandığı savı iki şekilde açıklanabilir: 1) Kaşgarlı'nınçağdaşı tüm Oğuzlar veya eserindeki verileri topladığı Kaşgar'dan Bağdat'a uzananyolculuğunda karşılaştığı Oğuzlar /w/ kullanıyorlardı. Nitekim bugün de Oğuzcanındoğu kolu olan Türkmencede /w/ sesi bulunmaktadır. 2) Geniş bir coğrafyada üstünlükkuran Oğuzların hükmettiği tebaa birörnek değildi, içlerinde farklı Türk boylarındanve yerel halklardan insan toplulukları barındırıyordu. Muhtemelen Kaşgarlı bu farklıunsurları da siyasi bağlılıklarından dolayı Oğuz olarak adlandırıyordu. NitekimKaşgarlı Oğuz boyları arasında bir Peçenek boyu saymaktadır. Bu boy, diğer Peçenekboylarıyla batıya göç etmek yerine Oğuz hâkimiyetini kabul ederek yerlerindekalmayı tercih eden halk olmalıdır. Göç etmeyi reddetmeleri içlerinde yerli unsurlarbulundurmalarına bağlanabilir. Peçenek dilinin Kıpçakça ile ortak karakteristikleriolduğu öne sürülmüştür. /v/ yerine /w/ sesinin bulunduğu dillerin çoğu bugünKıpçak grubunda kabul edilmektedir. Kaşgarlı'nın Oğuz özelliği olarak saydığı amaOğuzcadan çok Kıpçak dil ve diyalektleri ile uyuşan başka bazı ses özellikleri de (sözbaşı c /ʤ/ gibi) bulunmaktadır.Her durumda Kaşgarlı Karahanlıların değil kendi zamanındaki Oğuzların /w/kullandıklarını söylemektedir.

Bu yazıda, günümüze değin yapılan etimoloji çalışmalarına konu olmamış veya olmuşsa da etimolojisine yeni katkılar sunabileceği düşünülen bazı kelimeler incelenmiştir. Anadolu ağızlarından veya standart Türkçeden seçilen söz konusu kelimeler şunlardır: balavurt, bücür, çeçil, garamsa (lames), lenza, marsık ve suhra.Türkiye ağızlarındaki Gürcüce ödünçlemeler üzerine çalışırken, Türkçenin Doğu Karadeniz ağızlarıyla Gürcücenin yerel ağızları arasında bazı ortak kelimeler dikkatimi çekti. Bunlardan daha önce etimolojik analizleri yapılmadı. ğını tahmin ettiğim ve kullanım alanları da nispeten geniş olan bazılarını, bu yazıda ele almaya çalışacağım. Bunu yaparken, öncelikle kelimelerin Türkçedeki anlamsal çerçevelerini çizmeyi ve yayılma alanlarını belirlemeyi deneyeceğim. Sonraki aşamada kaynak dildeki şeklini ve anlamını tanımlayıp, kelimeyi tartışarak, en sonunda çevre dillerde tespit ettiğim biçimlerini de vererek önerimi sunmuş olacağım.

Brahmi harfli Uygurca metinler üzerine çalışmalar çok eskiye gitse de konuyla ilgili ilk kitap yayımı 60 yıl kadar önceye, 1954'e uzanır. 1954'te çıkan konuyla ilgili ilk kitap Annemarie von Gabaın'e ait olup Türkische Turfan-Texte VIII. Texte in Brāhmīschrift (Türkçe Turfan Metinleri. Brahmi Harfli Metinler, Berlin 1954) başlığını taşır. A. v. Gabaın burada çoğunluğu iki dilli (Sankrit-Eski Türkçe) 15 metne, bu metinlerin transkripsiyonu ile Almanca çevirilerine ve kelimelerle ilgili kısa açıklamalara yer vermişti. Çalışmada kısa bir morfoloji ve sözlük ile örnek tıpkı basımlara da yer verilmişti (105 + II sayfa). Annemarie v. Gabaın'in Eski Türkçe çalışmalarında çığır açıcı bu çalışmasını Dieter MAUE'nin hazırladığı, iki ciltlik katalog izlemiştir.

Çalışmamızda, Amitābha kültüne ait metinler hakkında kısa bilgiler verilmiş ve bumetinler üzerine yapılan yayınlardan bahsedilmiştir. Pekin'de bulunan fragmanlarınözelliklerine değinilmiştir. Ayrıca yayımlanmamış iki fragmanın [III 49, IV 60]transkripsiyonu, transliterasyonu ve çevirisi verilmiştir

PIAC'ın tarihi, şu ana kadar yapılmış olan toplantıları ve öteki bilgiler için şu adrese bakılabilir: http://www.altaist.org/piac/. Kitap B. Kellner-Heinkele'nin giriş, O. Corff'un da sunuş yazısıyla başlar. Bibliyografyanın amacı, kısaca düzeni ele alınır. İlk bölümde ilk dört PIAC'ın tanıtımı, kimlerin katıldığı, konu başlıkları ele alınır.