Türk kültürünün oluşum ve gelişim evrelerinde büyük öneme sahip olanUygurlar, tarihin en eski devirlerinden beri ticaret yollarının önemli kesişmenoktası olan merkezî bir coğrafyada yaşamaktadır. Günümüzde de kültürelkimliğini koruma ve sürdürme mücadelesi veren Uygurlar, 15. yüzyıldan 20.yüzyıl başlarına kadar Çağatay yazı dilini kullanmıştır. Dolayısıyla Uygurlarınyaşadığı coğrafyada yüzyıllar boyunca Çağatay yazı diliyle çok sayıdatezkire, risale, divan ve mesnevi tarzında eser kaleme alınmıştır. Bu eserleriçinde özellikle risale ve tezkireler dikkat çekmektedir.Makalede ilk olarak Uygurlarda risale yazma geleneği ve risalelerin genelözellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra geleneksel mesleklerdenbiri olan ip/kumaş boyacılığını konu alan 'Risale-i Rengrizlik' içerik bakımındantahlil edilmiştir. Çalışmanın sonunda ise risalenin hem transkripsiyonlumetnine hem de orijinal metne yer verilmiştir.Uyghur is of great importance in the formation and development phrasesof the Turkish culture and they live in the central geography which is significant intersection point of trade routes from of old. Yet, nowadays Uyghurswhich strive to protect and maintain their cultural identity used Chagataywritten language from 15th century until the early 20th century. Therefore,in geography where Uyghurs lived with Chagatay written language a largenumber of collection of biographies, pamphlets, works in the style of diwanand mesnevi were written for centuries. Among these artifacts noteworthy arepamphlets and collection of biographies.Firstly, in this article information is given about the tradition of pamphletwriting of Uyghurs and the general characteristics of the pamphlets. Then,'Pamphlet of Dyers' which included one of the traditional professions rope/fabric dyeing were analyzed in terms of content. The transcribed text as wellas the original text of the pamphlet have been included at the end of the study.

Dünyanın en köklü dillerinden olan Kazak dili, geçmişten günümüze kendine hasses yapısına sahiptir. XX. yüzyılın başlarındaki imla kılavuzunda Kazak dilinin sözlüve yazılı sistemi birleştirilmiştir. Kazak dili ile ilgili araştırmalar yazı dili üzerindeyoğunlaşmış, Kazakça yazılı eserlerin dilinin sözlü dille uyum içinde olmadığı dikkatealınmamıştır. Kazak dili araştırmaları bugüne kadar eski dil dikkate alınmadansadece çağdaş Kazak dili üzerinde yapılmaktadır. Kazak dilinin fonetiği, bilim insanlarınınaraştırma alanına bile dâhil edilmemiştir. Bu makalede Kazak edebî dilininsöyleyiş sistemi, Kazak dilinin ses yapısının tarihi, günümüzde genç neslin dilindekitelaffuz değişimleri, dilin geleceğine dair tahminler ele alınmaktadır.Kazakh language is one of the oldest languages which has its own unique phoneticstructure from the past to the present. In the beginning of XX. century verbal andwritten Kazakh language were combined in spelling dictionary. Studies on Kazakhlanguage have focused on written language and the fact that the language of writtenworks was not in harmony with verbal language has not been taken into consideration.Phonetic of Kazakh language has not been even included into reseach areas of languagereseachers. In this article, the pronunciation system of Kazakh literary languageand the history of Kazakh language phonetics, pronunciations differences in new generationsand predictions on the future of language will be discussed.

Türk dilli halkların en eski kahramanlık-epik eserlerinden birisi de 'Ak Köpük'efsanesidir. Bu efsane, Altay kahramanlık destanı grubuna girmektedir. Abakanlardanderlenmiş ve yayımlanmıştır. Üslup açısından yer adları ile ilgili efsaneye çok yakındır.Onun biraz modernleştirilmiş ve epey kısaltılmış varyantıdır. Nogaylar tarafındanda bilinen eserin iki Tatar varyantı daha vardır. Bu varyantlar, Sibirya Tatarları'nınfarklı etnik gruplarından olan Barabin ve Tobol bölgelerinden derlenmiştir. Dil açısındanfarklılık göstermekle birlikte içerik olarak birbirine çok yakındır. EfsanedeTatar versiyonunun bilinen, tipik özelliklerine değinilmeden eserin şiir sanatı ve içeriğiüzerinde durulmuş, farklı motiflerinin ve epizotlarının özellikleri açıklanmayaçalışılmıştır. Kahramanın mucizevi doğum motifinden başlayarak süren klasik mevzukorunmuştur.Eserde farklı tarihî dönemler, halkın yaşamıyla ilgili farklı özellikler analiz edilmiştir.Efsanenin temelinde, en eski mitler ve inançlar da bulunmaktadır. Burada sadecemasalsı-mitolojik elementler silsilesi değil, diğer halkların kadim, epik eserleriylefarklı motiflerin benzerliği de gözler önüne serilmiştir. Kahramanın kendisi içinhazırlanmış olan kabre gönüllü girmesi, onlardan biridir.One of the oldest heroic and epic literary works of the Turkic-speaking people isthe 'White Foam' Epopee. The epopee is under the Altai heroic epopee group. It wascompiled from Abakans and published. In terms of literary genre, it is close to theepopee on names of places. It is its slightly modernized and quite shortened version.Known by the Nogais, the epopee has two Tatar versions as well. These versions werecompiled from Barabin and Tobol regions of various ethnic groups of Siberian Tatars.Although they have differences in terms of language, they are very close to each otherin terms of content. In the epopee, without mentioning its Tatar version's known andtypical features, the art of poetry and content were emphasized and the features ofits different motives and episodes were tried to be explained. Classical topic startingfrom the hero's miraculous birth motive and its continuation were preserved.In this work, different historical periods and different features of the life of peoplewere analyzed. The foundation of the epopee is based on the oldest myths and beliefs.Not only the sequence of epic mythological elements, but also the similarities betweenpeople's ancient, epic work and different motives were unrolled. The hero's enteringinto the grave voluntarily is one of these similarities.

Araştırmacılar tarafından Türk boy ve topluluklarının ansiklopedisi olarak değerlendirilen'Manas Destanı'nın S. Orozbakov varyantında Türklük bilinci ve Türkkimliği ile ilgili birçok husus vardır. Bunlardan biri 'Türkü/Türki til, Türk tili, Türktüntili, Türkünün tili' kavram işaretleri ile verilen genel 'Türk dili'dir. Makalemizde iştebu kavram işaretleri metinlerde taranmış, bu metinlerin analizi yapılarak destandaki'Türkü dil'in özellikleri dokuz maddede özetlenmiştir. Örneğin, destandaki 'Türküdil' bütün Türk halklarına ait olan genel Türk dili olup, Kırgız Türkçesi bunun birdalıdır. S. Orozbakov 'Türkü dil'i temiz tutmaya çalışmakta; dolayısıyla bazı kelimelerin(alçak dağ, aybalığı, ileki) Türküçö/Türkçe karşılıklarını (adır, boştolu, dastar)vermektedir. Bundan başka 'Türk dili'nin ortaya çıkış tarihi destanlara özgü bir şekildesaptanmaya çalışılmıştır. Yabancı yerde yaşayan Üsön'ün dilinden Türklerin anadiline, Türkü dile olan özlemi ve sevgisi dile getirilerek ana dilini koruma ve oğullarınaöğretme çabası gösterilmiştir. Bundan başka 'Türkü dil'in yazıda kullanıldığıManas'ın kumbeti yapılırken oraya Arapça, Farsça ve Türküce cümlelerin kazındığısöylenerek belirtilmiştir.There are many issues related to Turkish identity and the Turkish consciousnessin the S. Orozbakov's variant of 'Manas Epic', which is evaluated by researchers asthe encyclopedia of the Turkish people. One of them is the general Turkish languagegiven by the expression as Türkü/Türki til, Türk tili, Türk tili, Türkünün tili. Theseexpressions have been scanned. The analysis of these texts has been made and characteristicsof Türkü language as nine items have been summarized. For example,the Türkü language in the 'Manas Epic' is a general Turkish language belonging toall Turkic tribes, the Kyrgyz Turkish is a branch of this general Turkish language. Q. Orozbakov tries to keep clean Türkü language, thus he gives the Turkish equivalents(adır, boştolu, dastar, tükköyü) of some words (low mountains, sea calf, turban, mammoth).Furthermore, the history of Turkish language's appearance has been studiedto determine in terms of epic history in a unique way.

1960 yılında Apomnimoneumata adıyla Atina'da yayımlandı. Ünlü Karagi- oziscinin 1909-1947 yılları arasındaki anılarının yer aldığı söz konusu ki- tap 1967 yılında Mario Rinvolucri tarafından İngilizceye çevrilerek basıldı; Behind the White Screen. 1975'te "Karagiozis Sanatı ve Tarihi" bölümleri eklenerek ikinci baskısı yapıldı. Eser, Türk kültür tarihi bakımından önemi dolayısıyla Peri Efe tarafından Yunancadan dilimize çevrilip kitaplığımıza kazandırıldı. Çeviri sırasında, İngilizce baskısıyla da karşılaştırma ihmal edil- medi: Sotiris Spatharis, Hayalî Sotiris Spatharis'in Anıları/Otobiyografi ve Karagiozis Sanatı, çev. ve notlayan Peri Efe, İstanbul 2015, 200 s. , Türkiye İş Bankası Yayınları: 3246

2 ALYlLMAZ, Cengiz (2005), Orhun Yazıtları/un Bügünkü Durumu, Ankara, 5. 17-21. 3 Uluslararası TEKE dergisinin amblemi Cengiz ALYlLMAZ'ın danışmanlığında Görsel Sanath Uzmanı Levent

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kırgızistan Cumhuriyeti Kültür, Turizm ve Enfermasyon Bakanlığı, Kırgızistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği ve Türk Dünyası Belediyeler Birliği iş birliğinde gerçekleştirildi

438 makalesinin yayımlandığı biliniyor. Prof. Dr. Nizami Ceferov ve Eli Şamil Hüseynoğlu vasıtasıyla temin ettiğimiz bilgilere göre; kitapları ilk yayım tarihine göre şunlardır

Bugünkü Moğolistan'ın sınırları içinde bulunan Orhun Yazıtları, Türk dilininbilinen ilk yazılı metinleridir. Bu nedenle bu metinler çağdaş Türk yazı dillerindede ilk metin olarak ele alınmaktadır. Bu çalışmada Orhun Yazıtları'nın çağdaş Türkyazı dillerinden Türkiye Türkçesine ve Kazak Türkçesine aktarımı üzerinde durulmuştur.Yazıtlardan cümleler ve kelimeler alınmış ve bu cümleler ve kelimelerin TürkiyeTürkçesi ve Kazak Türkçesinde karşılıkları tablo hâlinde verilmiştir. Bu incelemelerinsonunda Orhun Yazıtları'nın Türk lehçelerine aktarımında farklılıklar olduğutespit edilmiştir. Bu farklılıkların üç temel nedeni olduğu görülmüştür. Bunlar; anlamlandırmafarklılıkları, farklı okuma kaynaklı aktarma farklılıkları, gramer kaynaklıaktarma farklılıklarıdır. Bu sebeplerden dolayı farklı aktarılan cümleler tablolardateker teker gösterilmiştir.The Orkhon Inscriptions which located within the boundaries of Mongolia arethe first written texts of Turkic. Therefore these texts are considered as the first textsin the modern Turkic languages, too. In this work it was studied that the translation ofOrkhun Inscriptions to modern Turkish and Kazakh. Additionally some sentences andwords were taken from the inscription and listed on the table with their counterparts of Turkish and Kazakh. At the end of these investigations it was determined that thereare differences in the translation of Orkhon Inscriptions to modern Turkic languages.Briefly, there are three main reasons of these differences. These are difference of meaning,translation differences due to different readings and translation differences dueto grammar. Because of these reasons of translation differences, the sentences whichtranslated differently are shown one by one in tables.

In this article the occurrence of the phenomenon of enantiosemy and its nominativeand subjective evaluative aspects are focused on. The distinguished aspects ofnominative and subjective evaluative enantiosemy have been described. It is knownthat the semantic structure of the word consists of the lexical and connotative meaningof the word. In linguistics, particularly, in the researches and literatures on enantiosemythe phenomena of enantiosemy are distinguished according to occurrenceon the base of which meanings of the semantic structure of the word. Compare: Тўйтарқади, қизни никоҳ қилди. Авазхон йигитлари билан тўйчилар ҳам қайтди(The wedding broke up, the girl was betrothed. Avazxon's fellows and the guests of thewedding returned) ("Бўтакўз"); Агар ҳозирлик кўрмай шаҳарни кутсак, шаҳар-дан ёрдам чиқа бермаса, худди тўёнага ишониб, қўй олмаган тўйчи каби тўйқозонини тўнкаришга мажбур бўламиз (If we rely on the help from the city, we willhave to cancel the wedding) (А.Қодирий, "Обид кетмон"). These opposite meaningsshow that they appeared on the basis of the lexical meaning of the word and don'thave the speaker's modal attitude, and also this opposition in the meaning show that itis combined under one theme group based on the close relations of people. So, we canconsider the word тўйчи to be a nominative enantiosemy because this word means"a guest and a host". These two meanings have a strong base being in the same style.These both meanings of the word are usual, the word combination is enough for thelistener to understand, because, these meanings exist in the semantic structure of theword up to the speech.The article examines the essence of enantiosemy through ironical and sarcasticuse of evaluative words. The ways of the evaluative word change towards pejoration and melioration are outlined. The cases of hypocoristic use of swear words are reviewed.In illustrating the aspect of enantiosemy occurring in the result of subjectiveevaluation of the speaker we preferred to call it subjective evaluative enantiosemy.This aspect is seen in the following example by the words to become upset, poor thing,to punish: Оқ подшо шу қадар хафа бўлибдиларки, Черняевни капитанлик ун-вонидан маҳрум қилиб... генерал унвонини берибдилар. Банди бриллиант биланжилоланган олтин қилич ҳадя қилибдилар... Бир "бечора"ни "жазолаш" бўлса,шунчалик бўлади-да!! (The Tsar became so upset, that he deprived Chernayev of histitle of Captain….and gave him a title of General. He presented him a gold swordwith a hilt furbished with brilliant..."Punishing" a "poor thing" can be so much as itis) (Ў. Ҳошимов, Дафтар ҳошиясидаги битиклар). Using a word with an oppositemeaning is clarified by how well the author masters the language, his skills of usinglinguistic devices.The author's article is dedicated to study the phenomenon of enаntiosemy whichis a specific unit of lexicology. The author studies enantiosemy, which can be inferredfrom the nature of opposition in meaning, dividing them into nominative and subjective-evaluative enantiosemy. He states that denotative meanings of a word, shouldbe understood as the term of nominative enantiosemy while oppositive meanings ofa word, showing the speech's this or that subjective attitude and meanings of word,perty to a certain on text should be taken under the terms of subjective-evaluativeenantiosemy this two types of enantiosemy which can be distinguished with help ofabove - mentioned features are revealed on the basis of the materials from the Uzbeklanguage. The author holds a specific position in approaching this phenomenonas type of polysemy, apart from other researchers-dedicated on enantiosemy. Thisapproach can serve as a basis for conclusion on existence of both integral and differentialchemas among the oppositive meanings of words. as well, this article alsotouches upon conditions of revealed subjective-evaluative and the problems on aspectof antiphrasis giving distinctive theoretical conclusions.Makale, dil bilimine ait enantiyosemi hadisesi ve onun nominatif, öznel-değerlendiricigibi türlerini incelemeyi amaç edinmiştir. Makalede nominatif ve öznel-değerlendiricienantiyoseminin farklı özelliklerine değinilmiş, söz konusu özelliklerin leksikve konotatif anlamlar temelinde meydana geldiğine dikkat edilmiştir. Dil biliminde,özellikle de enantiyosemi hadisesinin ele alındığı çalışmalarda bu olayın yukarıdaandığımız çeşitleri kelimenin hangi anlamları temelinde ortaya çıktığı değerlendirilmiştir.Bunlar, zıt anlamlı kelimenin saf leksik anlamlarıdır ve içlerinde konuşanın yaklaşımınıbulundurmazlar. Buna göre toyçi (düğüncü) kelimesinin "misafir" ve "sakin"anlamları arasındaki zıtlık bir enantiyosemi örneğidir. Bu anlamlar kelimenin bilinenanlamlarıdır ve diğer kullanımlarda da aynı zıtlığı korur.Makalede kelimenin dolaylı anlamda kullanılmasıyla da enantiyoseminin ortayaçıktığına, yani olumlu anlama sahip bir kelimenin olumsuz, olumsuz anlama sahip kelimenin de olumlu anlam taşıdığına dikkat çekilmiştir. Bu tür enantiyosemi daha çokkonuşmacının öznel yaklaşımı sonucu ortaya çıkar. Bir kelime metin içinde konuşanıniletişimsel-durumsal amacı ve öznel yaklaşımına göre ters anlamda kullanılabilir.Makalede, enantiyosemi kelime bilimine ait özel bir hadise olarak ele alınmıştır.Müellif, anlam karşıtlığının doğal yapısına dayanarak enantiyosemiyi nominatif veöznel-değerlendirici şekilde iki türe ayırmıştır. Nominatif enantiyosemi olarak kelimeninnominatif anlamları arasındaki zıtlık, öznel-değerlendirici enantiyosemi olarakda öznel (olumlu-olumsuz) anlamlar arasındaki zıtlık kabul edilmiştir ve Özbek diliörneğinde bunu kanıtlamıştır. Diğer dil bilimcilerden farklı olarak enantiyosemiyeçok anlamlılığın özel türü olarak bakmıştır. Bu yaklaşım, integral anlamlar arasındakiyakınlığı ve diferansiyel anlamlar arasındaki karşıtlığı daha açık ortaya koymayayaramıştır. Ayrıca makalede öznel-değerlendirici enantiyosemi ve antifrazis hadiseleriarasındaki farklar hakkında da önemli teorik özetlemeler ve genellemeler yapılmıştır.