497 sonuç bulundu
Yayınlayan Kurumlar
- Türk Dil Kurumu 497
Yazarlar
- Nail Tan 22
- Mehmet Ölmez 12
- Sadettin Özçelik 10
- Ahmet Karaman 6
- Cüneyt Akın 6
Anahtar Kelimeler
- Turkish 15
- Türkçe 15
- Azerbaycan edebiyatı 10
- vocabulary 10
- edebiyat 9
- Eski Türkçe 9
- Eski Uygurca 9
- Kazakh 9
- literature 9
- söz varlığı 9
EDEBÎ ESERLERİN ŞEKİLLENMESİNDE DIŞ ETKİLER VE HOPHOPNAME ÖRNEĞİ
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 39 · Sayfa: 61-74
Özet
Karşılaştırmalı edebiyat en genel tanımı ile bir edebiyatın, edebî eserin öteki edebiyatlar ya da edebî eserlerle karşılaştırılmasıdır. Amaç ne olursa olsun bir karşılaştırmanın yapıldığı yerde mutlaka farklılıklar ya da benzerlikler söz konusu olacaktır. İşte bu benzerliklerin önemli bir kısmı karşılıklı etkilenişimin bir ürünüdür. XX. yüzyıl başları, Azerbaycan'da edebî alanda da çok sesli bir atmosferin yakalandığı bir dönemi ifade eder. Bu yeni oluşum sürecinde dış dünyadaki siyasi, iktisadi ve sosyo-kültürel gelişmeler de oldukça önemli rol oynamıştır. Nitekim bu dönemde kaleme alınan pek çok eserde söz konusu etkenlerin izlerini görmek mümkündür ki Mirza Ali Ekber Sabir'in şiirlerinin bir araya getirildiği "Hophopname" bunlardan biri olup pek çok yönü ile oldukça özel bir konuma sahiptir.
KAZAK TÜRKÇESİNDE FİİL KILINIŞINI BELİRLEYEN EKLER
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 39 · Sayfa: 15-32
Özet
Fiilin; başlama, sürme, bitme anlamları olarak değerlendirilebilecek olan kılınış, fiilin hem bünyesiyle hem de ekler ve yardımcı fiiller aracılığıyla ayırt edilebilen bir kategoridir. Bu terim, Kazak Türkçesi dil bilgisinde sıypat, amaldıŋ ötüw sıypatı, sıypat kategoriyası gibi terimlerle karşılanmaktadır. Genel olarak Kazak Türkçesi gramerleri kılınışı bitme ve bitmeme üzerine kurarken bazı gramerler bu kategoriye sürme kılınışını da eklemektedir. Aynı zamanda bu eserler fiilin kılınışını belirleyen yapıları, ekler ve birleşik yapılar olarak iki grupta incelemektedir. Türkiye Türkçesinde ise kılınış konusu genel olarak fiillerdeki başlama, sürme ve bitme özelliklerine dayanarak incelenmektedir. Bu çalışmada Kazak Türkçesinde fiil kılınışını belirleyen ekler, yapıları ve anlamsal özellikleri dikkate alınarak, incelenmiştir.
“Oğuz” ve “Türk” Sözleri Üzerine Notlar
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 39 · Sayfa: 33-40
Özet
Kavim adlarının etimolojisi, önemli ve bir o kadar da zor filolojik çalışmalardır. Türkoloji literatüründe pek çok araştırmacı Oğuz ve Türk sözleri üzerinde durmuştur ancak bu çalışmalar, bazı noktalar bakımından eleştiriye açıktır. Bu yazı, en eski Türkyazıtlarından örnekler de sunarak Oğuz ve Türk sözlerinin etimolojisiyle ilgili bazı yeni dikkatleri ortaya koymak amacıyla yazılmıştır.
TÜRK DÜNYASI ŞAİRLERİNDE MİLLÎ KİMLİK SİMGESİ OLARAK ANA DİLİ
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 39 · Sayfa: 179-196
Özet
Dil, iletişimin ötesinde pek çok işleve sahiptir. Bu işlevlerin en önemlisi de onun bir topluluğu millet yapmasıdır. Milletler ancak dilleri ile birlikte anılırlar ve dilleri ile var olurlar zira dil milleti oluşturan kültür, gelenek, görenek gibi temel unsurları içinde barındıran ve bunların nesilden nesile aktarılmasını sağlayan en güçlü araçtır. Bir millet, dili var olduğu müddetçe var olacaktır ve aksi bir durumda bu millet tarih sahnesinden silinecektir. Türk milleti de tarihi boyunca diline önem vermiş, onu korumak ve zenginleştirmek için birçok çalışma yapmıştır. Aksi bir durumda, Türk dili kaybolacaktır ve bu da Türk milletinin tarih sahnesinden silinmesi manasına gelecektir. Bunun farkında olan birçok bilim insanı ve edebiyatçı da bu konuda bilinçli davranarak halkta bilinç oluşturmak için eserler ortaya koymuşlardır. Geniş bir alana yayılmış Türk coğrafyasında da pek çok şair "ana dili" temalı şiirler kaleme almış, halklarını öz dillerinin güzelliklerinden, gücünden haberdar etmek istemişlerdir. Nitekim Orta Asya Türklerine karşı Çarlık Rusyası'nda başlayıp Sovyet döneminde de kesintisiz devam eden asimilasyon çalışmaları bu tür eserlerin ne denli önemli olduklarını ortaya koymaktadır. Biz bu çalışmamızda Anadolu'dan Kazakistan'a, Tataristan'dan Kıbrıs'a, Özbekistan'dan Kırım'a, Başkurdistan'a kadar uzanan bu geniş coğrafyada ana dili hakkında şiir yazan şairlerimizi ve şiirlerini ele alarak Türk dünyasının zengin edebî birikimi içinde tüm Türklerin ana diline verdikleri öneme ve ortak duygulanma alanına vurgu yapacağız.
Rituals, Customs and Traditions of Ancient Turkic People and Its Succession in the Culture of Kazakh People
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 39 · Sayfa: 197-208
Özet
Rituals, rites, and traditions in this article are considered as one of fundamental factors of ethnical identification of nations. Rituals and traditions of modern Turkic nations date back to ancient Turkic ethnic culture, which was captured in texts of Orhon runic monuments. Ancient Turkic ethnic culture is considered from the position of conception of the world, which gives an opportunity to define basic values of ancient Turkic people. The author analyses ancient Turkic rituals such as the ritual of installation of balbals and head balbal; rite of initiation as a reflection of formation of hero warrior; burial rites as stereotypic model of ancient Turkic reality. Many of ancient Turkic people rituals found succession in ethno-culture of Turkic nations, including Kazakh nation
Sovyetler Birliği’ndeki Türk Lehçelerinin Diyalektolojik Atlası
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 39 · Sayfa: 135-166
Özet
"Sovyetler Birliği'ndeki Türk Lehçelerinin Diyalektolojik Atlası" adlı bu çalışma, SSCB İlimler Akademisi Dil Bilim Enstitüsü Türk Dilleri Bölümü tarafından oluşturulmuş bir komisyonca hazırlanmıştır. Anket niteliğindeki bu çalışma, SSCB'deki Türk lehçelerini ses bilgisi, biçim bilgisi, söz varlığı ve anlam bilim açılarından ele almayı hedeflemekte ve bu alanlar çalışmanın üzerinde durduğu dört ayağı teşkil etmektedir. Anketteki her bir kısımda lehçelere göre kelimeler arasındaki ses, biçim ve anlam yönünden farklılaşmaların örneklerle gösterilmesinin yanı sıra, derleyiciye düşen görevler, muhataplara yöneltilecek soruların niteliği ve bu süreçte benimsenebilecek metodolojik yaklaşımlar da belirtilmektedir.
Ethnolinguocultural Aspect in the Worldview of the Medieval Turks Conscious on the Basis of the “Dîvânu Lugâti’t Türk”
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2015, Sayı 39 · Sayfa: 167-178
Özet
The article includes study of unique ancient Turkic civilization, material and intellectual cultures, common origin and history, language and literature, spirituality and beliefs, which are clearly seen in written records of Turkic civilizations. The scope of the article is descendants of the ancient Turkic medieval natural personality and ethnical outlook of the Turkic people, the space and time in the development of spiritual and material values, which was greatly illustrated in the heritage of Turkic literature "Dîvânu Lugâti't Türk"