2068 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Türk Dil Kurumu
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Yazarlar
Anahtar Kelimeler

Azmiş Ulduzun Kədərli İşiği: Başlanğic, İnqilab və Ziddiyyət (Mirzə Fətəli Axundzadə Haqqında Söz)

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 31-87
19. yüzyıl Doğu edebiyatında modernleşme çağıdır. Bu dönemde Azerbaycan modern edebiyatının temellerini Mirza Fathali Ahundzade atmıştır. Onun, 19. yüzyılın ortasında yazdığı dram türünde edebî, eleştirel değerlendirme ve felsefi yazılarının oluşturduğu altı eseri, bu modernleşmenin ilk örnekleridir.Çelişkilere rağmen, yeni edebiyat, edebiyat eleştirisi ve modern düşüncenin temellerini ve dahası Türk alfabesi reform projelerinin yanı sıra M.F. Ahundzade adıyla yeni bir fikir ve edebiyat yolunun temellerini oluşturmuştur

KUMANDILARIN ETNİK TARİHİNDEN

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 89-99
Kuzey ve Güney Altaylı Türklerin özellikleri nelerdir? Kuzey Altaylıları Proto-Asya Kültürü temsilcileri olan Türk Proto-Asyalılara mensup kabul etmek mümkündür. Yapılan bilimsel araştırma ve derlemelerde Kuzey Altaylıların yaşam tarzı ve kültürüne ait unsurlar tespit edilmiştir. Kumandılar arasında So etnonimi bulunduğunu Çin kaynakları göstermektedir. Kumandılar, Kıpçak dil grubuna girmektedirler. ProtoTürk Devleti So ve Siyenpiler kadim Türk etnogenezine dâhildir

ŞOR TÜRKÇESİNDE +LXg EKİ İLE YAPILMIŞ SIFATLAR

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 101-108
Şor Türkçesi, Altay dağının kuzeyi, Kondom ve Marassı ırmaklarının kıyılarında yaşayan Hakas ve Dağlı özerk bölgeleriyle sınırdaş olan Şor halkının dilidir. Türk dilinin lehçelerini sınıflandıran araştırmacılara göre Şor Türkçesi, Güney Sibirya koluna aittir. Bu Türkçe, Teleüt, Tuva ve Hakas Türkçeleriyle aynı grupta yer alır. Şor Türkçesi, bugün Türk lehçeleri içerisinde tarihi ve edebiyatı en az araştırılmış ve günümüzde kaybolma tehlikesi yaşayan Türk lehçelerinden biridir. Bu makalede, Şor Türkçesinde +LXg ekinin oluşturduğu kelime yapma örnekleri, ekin cümlede kazandığı anlam yükleri ve bu ek ile oluşturulmuş sıfatların kullanımı üzerinde durulmuştur. Makale, Şor Türkçesinin söz varlığını içeren bütün sözlükler, Şor-Rus-İngiliz söz varlığını kapsayan Şor Türkçesinin dijital metinleri, Şor Türkçesi ile ilgili gramer ve ders kitapları taranarak hazırlanmıştır

 Kazak Folklorcu Rahmankul Berdibay(ev)’ı Kaybettik

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 123-125
"Kazak Folklorının Poetikası", "Kazaktın Arhaikalık Folklorı", "Folklor jene Onın Etnografikalık Negizderi", "Kazak Folkloristikasının Tariyhı" gibi eser- leri sadece Kazakistan'da değil, bütün Türk dünyasında önemli eserlerdir. Ay- rıca Sovyetler Birliği döneminde yasaklanan "Еdige Batır", "Оrak Mamay", "Karasay Kazi", "Şora Batır", "Еrsayın" gibi destanların tekrar gün ışığına çıkmasında çok önemli çalışmalar yürütmüştür. Berdibay'ın "Kazak Tarihi Jırlarının Meseleleri", "Kazak Eposı", "Epos- El Kazınası", "Еdige Batır", "Türik Halıktarı Avız Edebiyetindegi Ortak Sarındar", "Kazak-Türki Eposta- rının Meseleleri" adlı eserleri onun dikkat çeken çalışmalarındandır

 Türk şık Sanatının Azerbaycan Bilim Dünyasındaki El Kitabı: Ozan-şık Sanatı

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 115-117
çalıp söyledikleri, neler anlattıkları, sanat dağarcıkları araştırılıp sonuçları ortaya konulmuştur . Kasımlı'ya göre, bir âşıkın üç repertuvarı vardır: 1. Söz, 2. Havacat (müzik), 3. Davranış, hareket. Söz repertuvarında hem şiir hem destan hem de halk hikâyeleri (Azerbaycan'da aşk konulu halk hikâyelerine muhabbet destanı deniyor.) bulunuyor. Havacat/müzik repertu- varında âşık makamları ve bunlarla yakılmış havalar yer alıyor. Davranış-ha- reket repertuvarı, âşık sanatının icrasıyla ilgili, geleneğe uygun hareketlerdir

 Türk Lehçeleri Arasındaki Aktarma Çalışmalarının Bugünkü Durumu ve Karşılaşılan Sorunlar Sempozyumu 

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 119-121
miz Asker, Prof. Dr. Elfine SibgaTullina, Prof. Dr. Kadirali Konkobayev, Prof. Dr. Alimcan İnayet, Yrd. Doç. Dr. Özgür Ay, Yrd. Doç. Dr. Gülsüm Killi, Yrd. Doç. Dr. Ali Abbas Çınar, Dr. Leniyara Selimova, Mustafa Uğurlu, Gaynislam İbrahimov, Tahir Kahhar, Oraz Yağmur, Nurazhan Almazşaykenuli'nin bildiri- leri yer almaktadır

 Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Araştırmalarında İki Yeni Eser

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2012, Sayı 34 · Sayfa: 109-113
hazırladığı eseri, eski Türk dini araştırmalarımızı zenginleştirdiği gibi Kızıl- derililerin Asya'dan göç eden Türkler olduğu tezini daha da güçlendirmiştir. Şamanizm'in bir inanç sistemi olduğunu reddeden görüşlere de iyi bir cevap teşkil etmektedir diyebiliriz

m, p, r, s ÜNSÜZLERİYLE YAPILAN PEKİŞTİRME VE KURALLARI ÜZERİNE

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2012, Cilt 60, Sayı 2 · Sayfa: 29-42
Türkçede pekiştirme yapmanın çeşitli yolları vardır. Pekiştirme yapma yollardan biri de m, "p, r, s" ünsüzleriyle sıfatlar üzerinde pekiştirme ön heceli yapılar kurmaktır. Söz konusu ünsüzlerden biriyle yapılan kapalı hece kelimenin başına getirilerek pekiştirme unsuru kurulmuş olur. Türkçe dil bilgisi kitapları konuyla ilgili olarak sadece pekiştirme hecesinin nasıl kurulduğunu söylemekle sınırlı kalmıştır. Söz konusu pekiştirme yapısının dört ünsüzle ilgili kuralları üzerine ise farklı çalışmalarda yorumlar yapılmış ve tartışılmıştır. Ancak bu yorum ve tartışmalar kesin bir sonuca ulaştırılamamıştır. Bu makalede pekiştirme hecesinin dört ünsüze göre durumu ve asıl pekiştirme hecesi ile alternatif pekiştirme hecesi çerçevesinde tartışılarak konu ayrıntılı olarak tartışılmakta neden ve sonuçlara ışık tutulmaktadır

KUTADGU BİLİG’DE İKİLEMELER

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2012, Cilt 60, Sayı 2 · Sayfa: 43-96
"ḲutaḏŞu Bilig", Balasagunlu Yūsuf tarafından 1069 yılında kaleme alınmış uzun, öğretici bir şiirdir. Eserin dili, Eski Uygurcanın paraleli sayabileceğimiz Karahanlı Türkçesidir. Bu manzume, "Divānu LuŞāti't-turk" ile birlikte, söz konusu dönemin söz varlığı çalışmalarının da merkezini oluşturur. İkilemeler ise hemen her dilde görülen söz varlığı ögelerindendir. "ḲutaḏŞu Bilig" bu açıdan da zengin bir malzeme sunmaktadır. "ḲutaḏŞu Bilig"deki ikilemeler vaktiyle ele alınmışsa da yeni veriler tespit ederek bu çalışmaları, dolayısıyla da "ḲutaḏŞu Bilig"deki ikilemeleri bütünlemek istedim