2068 sonuç bulundu
Yayınlayan Kurumlar
- Türk Dil Kurumu 2068
Yazarlar
- Zeynep Korkmaz 37
- Nail Tan 29
- Agâh Sırrı Levend 27
- Hasan Eren 23
- Mustafa Öner 21
- Osman Fikri Sertkaya 21
- Mehmet Ölmez 16
- Saadet Çağatay 15
- Sadettin Özçelik 14
- Şinasi Tekin 14
Anahtar Kelimeler
- Türkçe 42
- Abdullah Tukay 26
- Turkish 23
- Dede Korkut 20
- Türkiye Türkçesi 20
- Eski Türkçe 19
- Tatar edebiyatı 19
- TÜRKÇE 19
- dil 16
- Eski Anadolu Türkçesi 15
OBSERVATIONS SUR QUELQUES ASPECTS DE LA PLANIFICATION LINGUISTIQUE TURQUE
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 1 · Sayfa: 111-140
Özet
Nombre de sociétés ont ressenti le besoin d'intervenir dans leur langue pour éviterson aliénation. On peut notamment citer les politiques de purification linguistiquehongroise, allemande, finlandaise (pour le finnois) et islandaise. Celle que nous nousproposons d'étudier ici, la purification linguistique turque, se distingue des autrespar la volonté de ceux qui l'ont menée de rompre avec le passé culturel immédiatet de faire de la langue, purifiée de ses éléments étrangers, l'un des piliers de lanouvelle identité nationale: en Turquie, la purification de la langue a accompagné unchangement de civilisation.Après une présentation de la situation linguistique du turc et de son évolution,points essentiels pour la compréhension de la politique de purification linguistique enTurquie, on verra en détails dans une seconde partie comment celle-ci a été mise enoeuvre et les résultats auxquels elle a abouti.
KES-KOPYALA-YAPIŞTIR; YENİ KELİME TÜRET
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 1 · Sayfa: 99-110
Özet
Türkçenin şekil yapısını kelime ve ekler oluşturur. Dil, söz varlığını genel olarak kök+ek,gövde+ek, kelime + kelime birleşmeleriyle genişletir. Türkiye Türkçesinde son dönemlerdetüretilen kelimelerde yeni yöntemler görmekteyiz. Bu yöntem, yeni oluşturulan kelimelerin ilkhecelerinin alınıp, iki heceli yeni kelimeler türetilmesiyle oluşmaktadır. Kanka (kan kardeşi),Akbil (akıllı bilet), Kapkaç (kaptı kaçtı)… Türkiye Türkçesinde "kes-kopyala-yapıştır"yöntemiyle türetilen kelimeler üzerinde durulacak çalışmada, bu yöntemle türetilen kelimelerinözellikleri ve Türkiye Türkçesi içerisindeki yeri tartışılacaktır.
ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİ ESERLERİNDEN TERTİB-İ MUªĀLECE’DEKİ ORGAN ADLI TIP TERİMLERİ
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 1 · Sayfa: 25-50
Özet
Bu çalışmada 15. yüzyıla tarihlendirilebilen Tertįb-i MuǾālece adlı eserde belirlenen organ adlı Türkçe tıp terimleri değerlendirilmiştir. Eserde belirlenen terimlerden yola çıkılarak tıp dilinin Türkçeleştirilmesinde izlenen yol ve terimlerin yapı bilgisi özellikleri açıklanmaya çalışılmıştır.
GENEL TÜRKÇE BAĞLAMINDA TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE ŞİMDİ VE İŞTE SÖZCÜKLERİNİN ETİMOLOJİSİ*
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 1 · Sayfa: 93-98
Özet
Türkiye Türkçesinin söz varlığının kökenini araştırırken, genel Türkçe arkaplanının da dikkate alınması gerektiği kesinlikle şüphe götürmez. Bu gerçek, bazıdurumlarda birçok başka durumda olduğundan çok daha esastır. Burada da genelTürkolojiye ait bir dil karşılaştırması yapılmadan önce kökenleri açıklanamayansözcükler üzerinde durulacaktır.
BALIKESİR YÖRÜK AĞIZLARINDA KULLANILAN ŞİMDİKİ ZAMAN BİÇİMLERİ
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 2 · Sayfa: 71-83
Özet
Balıkesir Yörükleri günümüzde tamamıyla yerleşik hayat düzenine geçmişlerdir. Kendilerini tarif etme noktasında Oğuzluktan gelen boy adlarını unutan bu Yörük toplulukları, Karakeçili, Kızılkeçili, Ahmetli, Kılaz, Kubaş, Hardal, Yüncü ve Yaycı Bedir gibi oymak adlarını kullanmaktadırlar. Balıkesir Yörük ağızlarının gramer yönünden en belirgin özelliği, söz konusu ağızlarda kullanılan farklı şimdiki zaman biçimleridir. Temelde "yorı-, Fiil + Ip yatve Fiil + Ip bar-" şekillerinden ortaya çıkan bu şimdiki zaman biçimlerinde, bazı ses olayları neticesinde değişmeler de meydana gelmiştir. Balıkesir ili sınırları içerisinde Türkmenler, Manavlar, ve Çepnilerle birlikte dördüncü ana ağız grubunu meydana getiren Yörüklerin, dil özellikleri bakımından Manav ağızlarına daha yakın oldukları görülür
TERİM OLUŞTURMA YÖNTEMLERİ
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 2 · Sayfa: 45-59
Özet
Bilginin artmasıyla, keşif ve icatların yapılmasıyla ortaya terimleştirilmesi gereken yeni kavramlar çıkmaktadır. Terimleştirmek, yani terim oluşturma eylemi, bilinçli yapılan bir etkinlik olmalıdır, çünkü kökenlerinin nereye dayandığı her zaman belirgin olmayan sözcüklerden farklı olarak terimler belli başlı kurallara ve yöntemlere dayandırılırlarsa rastgelelikten uzak sistematik bir düzen içerisinde yer alırlar. Bu makalede dil içi terim oluşturma yöntemlerinin yanı sıra diller arası, yani çeviri odaklı, terim oluşturma yöntemlerine değinilmiştir
TÜRKÇEDE -kA- PEKİŞTİRME EKİ
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 2 · Sayfa: 7-43
Özet
Fiilden fiil türeten -kA- eki, Eski Türkçe şekil bilgisi çalışmalarında yer bulmayan ilgi çekici bir yapım ögesidir. Söz yapımı düzenimizi bütün yönleriyle açıklığa kavuşturmak bakımından tarihî-karşılaştırmalı çalışmalara da ihtiyaç vardır. Çoklukla ünsüzle sonlanan, tek heceli ve nesneli fiillere ulanan -kA- eki, pekiştirmeli fiiller türetir. Pekiştirme işlevli -k- ve -A- eklerinin birleşmesiyle oluşan bu ek, -lA- ve -AlA- ekleriyle birleşerek eş işlevli -kAlA- ekinin ortaya çıkışını sağlamıştır
Çıkma Durumu Eki Pekiştirme Eki Olabilir mi?
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 2 · Sayfa: 85-92
Özet
Çıkma durumu eki kelime gruplarında ve cümlede fiilin gösterdiği oluş ve kılışın kendisinden uzaklaştığını göstermek veya sebep bildirmek için kullanılan ve daha başka görevler de yüklenmiş olan +DAn durum ekidir. Pekiştirme eki ise ad veya ad soyundan bir kelimeye gelerek anlamını güçlendiren ek veya ekleşmiş edattır. Bu yazıda çıkma durumu ekinin pekiştirme işlevi üzerinde durularak pekiştirme ekleri arasında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği ortaya konulacaktır
ANADOLU’DA OĞUZ TÜRKÇESİ TEMELİNDE İLK YAZI DİLİNİN KURULUŞU
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 2 · Sayfa: 61-69
Özet
Eldeki makalede, Anadolu Türk yazı dilinin oluşmasını hazırlayan etkenler ve Oğuzcanın Eski Anadolu Türkçesi ile nasıl bağımsız bir yazı dili durumuna geldiği konusu ele alınmıştır. Ayrıca bu dönem yazı dilinin daha sonraki gelişmelere temel oluşturan etkileri üzerinde de durulmuştur
TÜRK DİLİNİN TARİHÎ KAYNAKLARINDA YAZ VE YAY SÖZCÜKLERİNİN SEMANTİK ANALİZİ ÜZERİNE
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2009, Cilt 57, Sayı 2 · Sayfa: 113-133
Özet
Türk dilinin tarihî dönemlerinde çeşitli yazılı kaynaklarda varlığını sürdürüp kimi çağdaş Türk lehçelerinde varlığını koruyan yaz ve yay kelimelerinin tarihî metinlerdeki kullanımı oldukça karışıktır. Türk dilinin ilk metinlerinde yaz ve yay kelimeleri bulunmakla beraber, yaz daha çok altı aylık bir mevsimin karşılığı olarak, yay ise sadece yaz mevsiminin karşılığı olarak kullanılmıştır. Kaşgarlı'nın Dīvānu LuŞāti't- Türk adlı eserinde kimi yerde yay 'ilkbahar', yaz ise 'yaz' mevsimini karşılamaktadır. Harezm sahası metinlerinde, yaz ve yay ayrımı daha kesin bir konuma gelmiştir ve yaz 'ilkbahar', yay 'yaz' mevsimi olarak kullanılmıştır. Kıpçak sahasının kimi eserlerinde ise, Dīvānu LuŞāti't- Türk'te olduğu üzere yay 'ilkbahar', yaz 'yaz' mevsimi biçimindedir. Eski Anadolu Türkçesi kaynaklarında ise, yaz genellikle hem 'ilk bahar' hem de 'yaz' mevsimini karşılamakla birlikte, kimi eserlerde yay ve yaz ayrımını görmek mümkündür. yaz kelimesi tarihî gelişimine bağlı olarak Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde kendini korumuş, yay kelimesi ise, Osmanlı Türkçesinin ve Türkiye Türkçesinin söz varlığında kullanılmaz duruma gelmiş ve yaz, yay kelimesinin kullanım yerini alırken, yaz kelimesinin yerini de Türkçe + Farsça ilkbahar (