2 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi
  • English Policy
Yayınlayan Kurumlar
Yayın Yılı
Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Harbinde Hille İsyanları

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi · 2000, Cilt XVI, Sayı 46 · Sayfa: 15-36
Bu makalemizde Birinci Dünya Harbi sırasında Irak'ın Hille şehrinde çıkan ve bu bölgeyi etkileyen isyanlar üzerinde durarak Osmanlı ve İngiliz politikalarına ışık tutmaya çalıştık. Irak, Osmanlı topraklarına 1534 yılında katılmış, Birinci Dünya Harbi' ne kadar Osmanlı yönetiminde kalmıştır. 19. yy. sonlarında Mezopotamya ve İran'da zengin petrol yataklarının tespiti İngiltere ve diğer sanayileşmiş ülkelerin iştahını kabartmıştır. 1913'te W.Churchill'ün görevlendirdiği bir heyet, hazırladığı bir raporda; "Mezopotamya ve İran'daki petrol ya¬taklarının İngiliz donanması için bir yakıt kaynağı olduğu" belirtiliyordu. İstanbul-Bağdat demir yolu projesiyle Osmanlı-Alman yakınlaşmasının artması da İngilizleri rahatsız etmiştir. İngiltere zaten Berlin Antlaşmasından sonra Osmanlı'ya karşı tavrını değiştirmiş, Osmanlı Devletinin toprak bütünlüğünü muhafaza değil, parçalanması halinde hangi stratejik bölgeyi ele geçireceğinin hesaplarını yapmaya başlamıştır, Kıbrıs'ın ve Mısır'ın işgali ile 1908'deki Reval mülakatı bunun açık delilleridir. Arapları Osmanlı Yönetimi aleyhine ayaklandırma faaliyetleri de bu politikanın devamıdır. İngiltere bu bölgeyi ele geçirme fırsatını Birinci Dünya Harbi sonunda yakalamış ve bunu da değerlendirmiştir. Hille İs- yanları'da İngiliz politika ve amaçlarına en iyi hizmet eden isyanlar dandır. Bu isyanlarla Osmanlı'nın bölgedeki nüfuzu azalırken, Osmanlı Ordusu yıpranmış, İngiliz kuvvetleri avantaj sağlamıştır. Osmanlı Ordusu bölgede zor duruma düşerken İngiltere petrol yataklarına sahip olarak amacına ulaşmıştır.

1921 Yılı İlk Yarısında Türk, Fransız- İtalyan Yakınlaşması Karşısında İngiliz Politikası ve Mustafa Sagir Olayı

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi · 1995, Cilt XI, Sayı 31 · Sayfa: 187-222
Londra konferansından sonra İngiltere ve onun "Batı Anadoludaki Kılıcı" Yunanistan iyice yalnız kalmış, bu yalnızlığı gidermek amacıyla İngiltere'nin teşvikiyle yeni bir saldırıya geçmişti. Sonuç hüsran... II. İnönü kazanılmış, Anadolu büyük ölçüde Ankara hükümetine karşı olan asilerden temizlenmiş, düzenli orduya geçilmişti. Bu durum Fransız ve İtalyan yakınlaşmasını iyice su yüzüne çıkarmıştı. İki zafere rağmen, İngiltere gözünde maalesef Ankara Hükümeti daha rüştünü ispat edememişti. Sevr, zamanın süper gücü İngiltere'yi yeniden "Güneş Batmayan Ülke" konumunu karşı konulmaz bir biçimde perçinleşmişti. Dünya; İngiltere, sömürgeler ve İngiltere'nin çıkarlarını elde etmede yardımda bulunan birkaç Avrupa Devleti'nden ibaretti. Almanya ve Rusya'nın siyasî ve askerî platformdan çekilmesi ile dünya İngiltere'nin gözünde iyice küçülmüştü. Her devlete nota verilir, herkese hesap sorulabilirdi. Dünyada tek süper güç kalmanın mantalitesi buydu.