Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak I. Dünya Savaşı'ndan yenik ayrılan Osmanlı Devletinde Mütarekenin uygulanmaya konmasından sonra İtilâf Devletlerinden destek gören Rum ve Ermeni örgütlerinin desteğinde oluşan Rum ve Ermeni terör grupları Kocaeli Yarımadası ile Yalova ve Bursa çevresinde tedhiş hareketlerinde bulunmuşlardır. Bölgenin Yunan işgali altına girmesinden sonra da Yunanlıların da desteğinde tedhiş faaliyetlerini arttırmışlardır. Hatta bu olaylar yerili Rum ve Ermenilerin desteğinde Yunan zulmüne dönüşmüştür. Burada bu terör olayları arşiv belgelerine de dayanarak makale ölçüsünde ele alınmaktadır.

Osmanlı Devletı'nin çözülme dönemine girmesinden itibaren asıl yapılması gereken, Türk milletinin millî yapışma ve millî kültürüne uygun sosyal ve ekonomik bir kalkınmanın ve gelişmenin sağlanması idi. Türk toplumu, aydınlarının öncülüğünde, kendisini ve devlet müesseselerini hızla yenilemeli ve hiç bir ânda Batı'daki gelişme ve ilerlemelerin gerisinde kalmamalı idi. Ancak, Osmanlı medreselerinin bozulması ve modern bir üniversitenin de bir türlü geliştirilememesi gibi sebeplerle, Türk aydını halka yeteri kadar öncülük edememiş; sonuçta Türkiyemiz, büyük millî problemlerle karşılaşmağa başlamıştır. Bugün, Türk aydını ve yöneticisinin önünde çözüm bekleyen birçok millî problemler bulunmaktadır. Bilim ve üniversite problemi ise, Türkiye'nin geleceğini hazırlayan büyük meselelerden biridir. İstanbul Darülfünû'nunda (üniversite) köklü bir reform yapmak için, zamanın Türk yöneticileri tarafından Türkiye'ye yabancı danışman olarak çağırılan Prof. Albert Malche, 1932'de şöyle diyordu: "Dârülfünûn meselesi esas itibari Türkiye'nin fikrî, manevî, hatta içtimâi istikbali meselesidir" . Üniversite probleminin, günümüzde de önemli millî problemlerimizden biri olduğu açıktır. Ancak bu çalışmada üzerinde durulmak istenen konu, Dârülfünûn'un Kurtuluş Savaşı'na ve Atatürk'ün öncülüğünde gerçekleştirilen Türk İnkılâbı'na karşı gösterdiği ilgi ve tutumun kısaca incelenmesidir.

Hacim Muhittin Çarıklı'nın kuvay-ı milliye hatıralarına göre Kurtuluş Savaşı'nda Gönen ve çevresi hakkında bilgi vermektedir.

Kurtuluş Savaşı, Türk milletinin maddî ve manevî bütün gücüyle katıldığı ve sonunda hakkı olan başarıya eriştiği büyük bir millî destandır. Biz bu incelememizde Atatürk önderliğinde başarılan Türk Bağımsızlık Savaşı'nda cephe gerisinin yarasına merhem olmaya çalışan dördüncü kuvvetin, gazetelerin he yaptıklarını, Kurtuluş Savaşı'nı günü gününe nasıl izlediklerini, o günlerin gazetelerini açarak canlandırmaya çalışacağız.

Atatürk, Nutuktaki ve diğer yayınlardaki ifadeleriyle Kurtuluş Savaşı'nı "otokratik-teokrat" iktidar ve yönetimden, geri kalmışlıktan, çağdışı felsefe-fikir ve uygulamalardan, bağnazlıktan (taassup), millî dağınıklıktan, iç-dış düşmanlıklardan ve düşmanlardan Kurtuluş anlamında kullanmıştır. Bu savaş sürüp gitmektedir. Değerlendirme bu açıdan da yapılmalıdır.

Mustafa Kemal, yenilmiş bir millete yeni bir ruh vererek ve onu yeniden teşkilatlandırıp işgal kuvvetlerine direnişe geçirerek Türkiye için bir İstiklâl Savaşı başlatmış ve âdeta mucizevi bir şekilde düşmanı mağlup ederek millî sınırları ele geçirmiştir. Bu savaştan sonra Mustafa Kemal, daima idealinde yaşattığı Batı demokrasisini memlekette yerleştirmek için, yoğun bir çaba ile ve milletinin içten desteği ile gerçekleştirdiği reformlarla bugünkü Türkiye'yi yaratmıştır.

Mustafa Kemal, yenilmiş bir millete yeni bir ruh vererek ve onu yeniden teşkilatlandırıp işgal kuvvetlerine direnişe geçirerek Türkiye için bir İstiklâl Savaşı başlatmış ve âdeta mucizevi bir şekilde düşmanı mağlup ederek millî sınırları ele geçirmiştir. Bu savaştan sonra Mustafa Kemal, daima idealinde yaşattığı Batı demokrasisini memlekette yerleştirmek için, yoğun bir çaba ile ve milletinin içten desteği ile gerçekleştirdiği reformlarla bugünkü Türkiye'yi yaratmıştır.

Güney cephesi Türk İstiklâl Harbi'nin ikinci derecede bir cephesi olarak görülmesine rağmen Mustafa Kemal Paşa bu cepheyle başından sonuna kadar çok yakından ilgilenmiş, aldığı raporlarla olayları günü gününe takip etmiş, gerekli direktifleri vermiş, burada yer yer kurulmuş bulunan millî direnme örgütlerini teşkilatlandırarak sistemli bir hale getirmiş ve bir disipline kavuşturmuştu.

Maraş halkı İstiklâl Harbinde büyük bir mücadele örneği vermiştir. Bu mücadele sonucunda Fransızlar Maraş'ta tutunamayarak geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Maraş şehri bu başarısından dolayı, T.B.M.M. tarafından İstiklâl madalyası ile ödüllendirilmiştir.