6 sonuç bulundu
Dergiler
Yayınlayan Kurumlar
Yazarlar
Anahtar Kelimeler
KIRGIZ KÜLTÜRÜNDE KUT KAVRAMININ ÖZELLİKLERİ
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2019, Sayı 47 · Sayfa: 245-257
Özet
Türkçenin en eski dönemlerinden itibaren günümüze kadar bütüntarihî ve çağdaş Türk lehçelerinde varlığını sürdüren kut sözcüğünün,etimolojik sözlüklere dayanarak yapılan araştırmamıza göre dönem velehçeye bağlı olarak değişiklik gösteren pek çok anlamın olduğu ortayaçıkmıştır. Bu anlamları da dikkate alarak Kırgız kültürü bağlamında elealınan kut kavramının soyut - somut, dış - iç dünya gibi pek çok anlamsaldüzleme sahip olduğunu kanıtlarla tespit ettik. Soyut düzlemin tanrı,ikbal, talih gibi insanların dış dünya algısını ve ruh, can, gönül, hayatenerjisi gibi kendi iç dünya algısını ilgilendiren kavramlardan; somut boyutununise tılsım, putçuk gibi dokunabilen nesnelerden oluştuğu tespitedildi. Kırgızcadaki kut sözcüğünün, insanın Tanrı'dan geldiği düşündüğüikbal, uğur, baht, irade, saadet gibi soyut düzleminin, Eski Türk inancınınizlerini taşıyor olmasına rağmen somut düzleminin bir ifadesi olantılsımın, nazardan koruma aracı olarak günümüzde artık kullanımdankalktığını söylemek doğru olacaktır. Geçen yüzyılın altmışlı yıllara kadarKırgızların arasında var olan ancak bugün sadece Sibirya halklarındaörnekleri bulunan tılsımın mavi veya kırmız renkteki bezlerden yapılmışolması eski Türk inancındaki Yağız Yer ve Mavi Gökyüzü'nün simgelediğianlaşılmaktadır. Diğer Türk halklarında olduğu gibi Kırgızcada daolumlu anlamı ifade ettiğinden dolayı kut sözcüğünün hem kız hem erkekisimleri oluşturmak için kullanıldığı görülür.
Yenisey Yazıtları'ndaki Ağız Özellikleri (Fonolojik ve Morfonolojik İnceleme) [Dialectal Occurrences of the Yenisei Inscriptions (Phonological and Morphonological Research)]
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 42 · Sayfa: 153-165
Özet
Dünyadaki dillerin hepsinin ağızları vardır. Edebî dilden belli bir derecede farklı olan bu ağızlarda hem ses bilgisi hem şekil bilgisi hem cümle bilgisi hem de söz varlığı açısından değişikliklerin olması doğaldır. Türk dilleri için de aynı durum söz konusudur. Çağdaş Türk dillerinin hepsinin ağızları vardır ve Türkçenin eski dönemlerinde de ağız farklılıkları muhtemelen vardı. İşte o eski Türkçenin ağızlarının bazı özellikleri, Türk dillerinin ortak mirası ve yazılı ilk kaynağı olan Köktürk harfli yazıtlarda da yansıtılmıştır. Çalışmada bu yazıtların içinden Yenisey Yazıtları ele alınıp bunlarda görülen ağız özellikleri fonolojik ve morfonolojik açıdan incelenmiştir. Araştırma sırasında yazıtlarda tespit edilen farklılıkların çağdaş Türk lehçelerindeki durumu yansıtılmaya çalışılmıştır.Abstract All languages in the world have their dialects. It is normal for these dialects to have phonetic, morphological, syntactic and lexical differences from literary language. It concerns Turkic languages too. All the modern Turkic languages have their dialects and they must have had them in the past. Some specialities of these old Turkic dialects were recorded in Old Turkic inscriptionss - their first written source and common heritage. This research was made on Yenisei Inscriptions and its dialects were studied from the point of phonological and morphological perspective. In this research, we tried to investigate signs of dialects in Yenisei Inscription in modern Turkic languages.
Kırgız Türkçesindeki Bazı Deyimleri Açıklamada Eski Türkçenin Yeri ya da Ara Arkaik Kelimeler
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2014, Sayı 37 · Sayfa: 91-96
Özet
Kalıplaşmış dil birliği olması sebebiyle deyimlerin yapısında buğün anlamı bilinmeyen kelimeler bulunmaktadır. Kırgız Türkçesinde bulunan deyimlerde de anlamı buğünlerde bilinmeyen ve tek başına kullanılmayan kelimelerin sayısı çoktur. Böyle kelimelerin anlamlarının tespiti deyimlerin iyi anlaşılmasında da önemlidir. Dolayısıyla bu kelimelerin anlamlarıın incelenmesi gerekmektedir. Makalemizde Kırgız Türkçesinde geçen deyimlerdeki bazı kelimelerin üzerinde durarak onların anlamlarını Eski Türkçe Dönemi'ne ait eserlerde bulunan kelimeler vasıtasıyla açıklamaya çalıştık
Kırgız Türkçesinde Tat Alma Duyu Fiilleri (Sözcüksel Anlam Bilimi Açısından Bir Deneme)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2013, Sayı 35 · Sayfa: 9-22
Özet
Zihnî bir sürecin başlangıcını oluşturan duyu fiillerinin, mantık ve ruh bilimleri için önemli olduğu kadar dil bilimi için de önemli ve ciddi rol oynadığı son zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Buna rağmen Türkoloji alanında disiplinler arası bir konu olan duyu fiilleri yeterli oranda incelenmemiştir. Bu çalışmada duyu fiillerinin bir türü olan tat alma duyu fiilleri sözcüksel anlam bilimi açısından ele alınmış ve Kırgız Türkçesi sözlüklerinden tespit edilen tat duyu fiilleri örneklendirmelerle değerlendirilmiştir. Ayrıca tat duyu fiillerinin anlamsal özellikleri ve türleri üzerinde durulmaya çalışılmıştır
Sovyet Dönemi Kırgız Türkçesinde Dil Planlaması
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2008, Sayı 26 · Sayfa: 31-40
Özet
Her topluluk, kendi büyüklüğünün sembollerinden biri olarak ana dilini bilir ve bu uğurda uğraş verir. Günümüzde bu husustaki çalışmaların başında dil planlamaları gelmektedir; ancak bu konular, Kırgız Türkçesi açısından aktüel bir konu olmasına rağmen yeterince ele alınmamıştır.Bu çalışmada Sovyet dönemindeki Kırgız Türkçesinin dil planlamaları yani, alfabe ve okuryazarlılık reformları, imla düzenlemeleri, edebî dilin geliştirilmesi ve standartlaştırılması için yapılan çabalar, dilin kullanım alanları ve resmî statüsü ele alınacaktır. Bir yandan da bu millî dili sembolik bir resmî dil durumuna sürükleyen etkenler tespit edilmeye çalışılacaktır
KIRGIZ TÜRKÇESİNDE TASVİR FİİLLERİ ÜZERİNE
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2006, Sayı 22 · Sayfa: 67-110
Özet
Bu çalışmada, Kıpçak grubu içerisinde önemli bir yere sahip olan Kırgız Türkçesindeki tasvir fiilleri üzerinde durulmuştur. Dilin anlam inceliklerini ortaya koyması açısından önem taşıyan tasvir fiillerinin, kullanıldığı zarf-fiillere göre kazandığı değişik işlevleri üzerinde durularak, Türk lehçeleriyle ilgili çalışma yapanlara yardımcı olmak ve genel olarak karşılaştırmalı dil bilimi çalışmalarına katkıda bulunmaya çalışılmıştır