Seçkin Azerbaycan halk şairi Bahtiyar Vahapzade, yaratıcılığının tüm aşamalarında zengin geleneklerine sahip Azerbaycan lirikasını orijinal lirik şiirleriyle zenginleştirmiştir. Sosyal - felsefî lirikanın tercih edildiği yıllarda da Bahtiyar Vahapzade ince ruhlu şiirler yazmak geleneğine sadık kalmıştır. XX. yüzyılın 60. yıllarında yazılmış «Dudakta gez», «Biri sensin, biri ben», «Behanem» şiirleri, 70-80.yıllarda kaleme alınmış

«Kelebek», «İnsan gökte ay gibidir», «Küsende» gibi poetik örnekler yalnız meydana geldiği dönemin değil, genellikle, Azerbaycan lirik poeziyasının örneğidir. Veya geçen yüzyılın sonu, yeni yüzyılın başlarında Bahtiyar Vahapzade'nin meydanlarda yürüyüşlerde önde gittiği dönemlerde, bağımsızlığın kuvvetlendirilmesi yıllarında mucadele yaptığı zaman yazdığı «Ömür treni», «Ben aldanmak istemiyorum», «Sensizliğin içinde», «Borcludur» vs lirik şiirleri halk şairinin kalbinin derinliklerindeki lirikanın sonsuzluğunu, bitmemezliğini yansıtıyor. Bu şiirlerin bir çoğuna Azerbaycan'ın ünlü bestecilerinin şarkılar bestelemesi bu bedii örneklerdeki beklenmez lirizmin, ahenktarlığın, samimiyetin kolaylıkla müziğe dönüşmesi ile ilgilidir.

Genellikle, Bahtiyar Vahapzade Azerbaycan edebiyatının milli poetik istiklâlnamesinin kudretli kurucularından biridir. Halk şairinin Azerbaycan'ın en yüksek devlet taltiflerinden olan «İstiklâl» nişanına layik bilinmesi hem de onun milli istiklâla saygı ile hizmet etmesine verilen yüksek değeri gerçek biçimde yansıtıyor. Milli istiklâlın büyük habercisi Bahtiyar Vahapzade'nin ismi ve sanatı Azerbaycan'ın ve genellikle Türk dünyasının edebi milli servetidir

Vatan ve Özgürlük gibi soylu değerlere gösterdiği hassas duyarlılığı ile bilinen Süleyman Nazif, yaşamını bu uğurda verdiği mücadelelerle anlamlı kılmaya gayret etmiş ve edebi kişiliğine yön veren hasletleri, hep bu duygularla örmeye çalışmıştır.

Şairin düşüncelerini sarmalayan bu özellikler; gerek sosyal hayatında, gerekse edebi yaşamında vazgeçemediği direnç odakları olmuş ve kuşkusuz sanatının yapı taşlarını bu tematik yelpaze oluşturmuştur. Millî meseleler karşısındaki heyecanını çok farklı hislerle dile getiren Nazif; şiir ve nesirlerinde hep aynı ritmik düzenle duygularını dile getirmiş ve Türk halkını, vatan ve özgürlük gibi değerler söz konusu olunca, peşinden sürükleyebilecek bir önderliği sergilemiştir.

O; İstanbul'da, Malta'da ve Diyarbakır'da hep aynı değerlerin yüceliğine işaret etmiş ve vatanını en derin varlıklardan daima ayrı ve üstte tutmayı yeğlemiştir.

Süleyman Nazif'i unutulmaz yapan niteliklerinden en önde geleni, eserlerinde sergilenen cesur ifadelerdir. Mevcut sözler, vatanın uğradığı mezalimden ve kendisini toplumun sözcüsü olarak gören şairin haklılığından ivme kazanmakta ve zamanla, çok sevdiği vatanının sıkıntılardan arınması ve zafere doğru yelken açmasıyla da yerini yüksek ve güçlü ifadelere bırakmaktadır.

Tarihi hadislerin izahında, Tarihi olaylar ile tabii olaylar arasındaki ilişki ve benzerliklerin daima dikkate alınması gerekir. İbn Haldun'un coğrafyaların insanlar üzerindeki tesirlerine dair görüşü bu ilkeye temel teşkil etmektedir. Toplumlar üzerinde tesir icra eden coğrafya, üzerinde bulunan Devletler üzerinde de benzer tesirler icra eder. Dolayısı İle her coğrafya bir takım umumi kanunlar ortaya koyar. Bütün zamanlar için geçerli olan bu kanunlar tabi oldukları coğrafyaların organik bir bütünlük arz etmelerinden kaynaklanmaktadır. Güneydoğu Anadolu bölgesi de tarihin ilk dönemlerinden beri coğrafi, siyasi, beşeri, ekonomik ve kültürel olarak Anadolu'nun tabii bir parçası olmuştur. Hititler ile Mısır, Bizans ile İslam, Osmanlı ile Memlukler arasındaki mücadelelerde ve en son işgallere karşı Milli Mücadele'nin bu bölgede başlaması ve ilk kazanılan cephe olması Güneydoğu Anadolu'nun, Anadolu'nun tabii bir parçası olduğunu göstermektedir. Kısaca Osmanlı miri rejimi ile Misak-ı Millinin bu coğrafi-tarihi temeller üzerinde Örtüşmesi başka türlü izah edilemez ve Güneydoğu Anadolu'nun milli bütünlüğümüz içindeki yeri belli coğrafi ve tarihi temellere dayanmaktadır.