Günümüz itibarıyla tarihçilerin pek çoğunun Çingiz Han'a tek bir pencereden bakmaları, beraberinde birtakım sıkıntıları da getiriyor. Kimisi onu Asya'nın tek kurtarıcısı, yıllar sonra Doğunun Batıya karşı üstünlüğü olarak görürken; kimi de bütün dünyada kan döken bir vahşi şeklinde tanıtıyor. Dolayısıyla bu konularda bugüne kadar binlerce araştırma yapılmakla beraber, biz burada bazı Çingiz-nâmelerin ışığında, Çingiz'in ortaya çıkışıyla, nasıl bir devlet kurduğunu işlemeye çalışacağız. Destansı bir biçimde yazıya geçirilen Çingiz-nâmeleri temel alarak, Çingiz Kagan'ın çocukluk, gençlik ve han olmasına dair bir takım tarihi hadise ve motifleri Türkçe belgelerle de karşılaştırarak, aradaki benzerlikleri ortaya koymaya gayret edeceğiz.

Moğol dilinin en eski yazılı vesikası olarak kabul edilen Uygur harfleriyle taş üzerine yazılmış beş satırlık Moğolca yazıttan sonra, en önemli diğer bir vesika, Türkçe tercümesi Ahmet Temir tarafından ortaya konan Moğolların Gizli Tarihi adlı eserdir. XIII. yüzyıl Moğol tarihini ve Moğollar hakkında efsanevi şecereden başlayarak Ögedei zamanına kadarki en eski bilgileri içine alan bu büyük eserden başka ilim dünyasının yakından tanıdığı diğer bir eser de Altan Topçi'dir. 1604 yılında, diğer bir görüşe göre de daha eski bir devrede yazıldığı zannedilen Altan Topçi, hemen hemen (Kozin'in mukayeseli neşri neticesinde % 83'ü) 7 Moğolların Gizli Tarihi (=MGT)'nin aynıdır.