Tanzimat'ın ilanıyla birlikte bir dizi yenilik yapıldı. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda hep Tanzimat'ın halk üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Bu çalışmada ise Tanzimat'tan en az halk kadar, belki de onlardan daha fazla etkilenen grup olan bürokratlar konu edilmiştir. Fermanın yayınlanmasından sonra onlarca bürokrat Tanzimat'ın icaplarını yerine getirmedikleri için cezalandırılmıştır. Tanzimat Fermanı'nın gereklerini yerine getirmeme kaygısı birçok memurun korkulu rüyası olmuştur. Hatta Tanzimat ilan edilirken Sadrazam olan Hüsrev Paşa'nın dahi aynı gerekçe ile Tekfurdağı'na sürgüne gönderilmesi tüm memurlar açık bir mesaj niteliği taşımıştır. Mevcut araştırmada yargılanan memurlardan biri olan Mehmed Vecihi Paşa'nın muhakeme süreci incelenmiştir. Makalede soruşturmanın başlaması, Paşa'ya isnat edilen suçlar, Paşa'nın savunması ve sonuçlan ayrıntıları ile incelenerek, muhakemenin bir Tanzimat bürokratı üzerindeki baskısı ve yargılamanın nasıl yapıldığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Metinde de görüleceği gibi suçlanma kaygısı taşıyan Mehmed Vecihi Paşa kendini savunurken sık sık suçlamaların Tanzimat öncesine ait olduğunu ifade etmek zorunda kalmıştır. Suçlanma veya görevden el çektirme kaygısı taşıyan memurların çekingen davranmaları, kamu güvenliğini ciddi manada zaafa uğratmış, ülkenin her yanında devlete karşı isyanlar çıkmıştır. Çalışma bu haliyle Tanzimat-Bürokrasi ilişkisi gibi konulara dikkat çekmeyi hedeflemektedir.

Tanzimat Fermânı'nın 3 Kasım 1839 tarihinde ilânından kısa bir süre sonra, fermânda yer alan maddelerin lâyıkıyle tatbikini temin için, muhassıllık merkezi olan kazâlar ile bunlara bağlı bulunan kazâ, kasaba ve köylerin teftişine ihtiyaç duyulmuştur. Zirâ, vergilerin tahsili, mahalli meselelerin halli, memleket meclislerinin tertibi ya da, emlak ve nüfus tahriri gibi mühim meseleler üzerinde, türlü güçlüklerle karşılaşılmıştır. Halbuki bu konularla ilgili olarak, muhassıllara talimatlar verildiği ve müşirlere emirler gönderildiği halde, bazılarının, kendilerine havale olunan vazifeyi tam manasıyla anlayamadıkları, maiyyet memurlarıyla aralarında bir takım ihtilaflar meydana geldiği veya fermana aykırı hareket ettikleri görülmüştür. Bu yüzden, Tanzimat'tan beklenen neticenin temini için, Rumeli ve Anadolu'da fermânın tatbik olunduğu mahalleri teftiş etmek, gezdiği yerler hakkında lâyıkıyle mâlumat toplamak ve serî bir şekilde geri dönmek üzere, birer müfettişin gönderilmesi kararlaştırılmıştır. Böylece, memleketin asayiş ve mamuriyyetini, tebaanın huzûr ve refahını temin etmek maksadıyla ilan edilen fermanın, kazalarda ne şekilde tatbikine çalışıldığının açığa çıkarılması ve bu meyanda, her bir mahalde karşılaşılan meselelerin, mümkün olduğu kadar halli düşünülmüştür. Buna mukabil ahâlinin de, haklarında gösterilen merhamet ve şefkatin kıymetini bilerek, hamiyyet ve insaniyyetin de emrettiği şekilde, memleketlerinin imârı için sadâkatle çalışılacakları ümid olunmuştur.