5 sonuç bulundu
Dergiler
Yayınlayan Kurumlar
Yazarlar
Anahtar Kelimeler
- Uygurlar 5
- Göktürkler 2
- Uyghurs 2
- 23 Aralık 1996 1
- Alanlar 1
- Azlar 1
- Boy 1
- buyruḳ 1
- buyruq 1
- early statehood 1
Uygur Halk Edebiyatında Yusuf-Züleyha Destanı ve Bu Destanın Kur’an Kıssaları Bağlamında Değerlendirilmesi
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2021, Sayı 52 · Sayfa: 335-358 · DOI: 10.24155/tdk.2021.187
Özet
Halk destanları, ulusların bireysel ve toplumsal varoluşlarında yaşadıkları acı ve tatlı tecrübelerini yansıtan bir aynadır. Geleceğe yönelik özentilerinin de en etkin tasvirleridir. Destanların, bu yönüyle insanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip olduğu, bilenen bir gerçektir. Ayrıca konularının çeşitliliği, üslubunun akıcılığı ve taşıdıkları mesajların işlevselliği, bu tür eserlerin toplumun her katmanına yayılmasını kolaylaştıran hususlardır. Bu bağlamda Türk boyları zengin bir miras hazinesini elinde bulundurmaktadır. Bu çalışmada diğer Müslüman halklarda olduğu gibi Uygur Türkleri içerisinde de önemli bir yeri olan Yusuf-Züleyha destanı inceleme konusu yapılmıştır. Hz. Yusuf kıssası, bütün ilahî dinlerin ortak değeri niteliğindedir. Dolayısıyla ilahî kitap temelli inanca bağlı her toplumda Hz. Yusuf kıssasına rastlamak mümkündür. İslam'ın ilk dönemlerinden beri Müslüman camianın bir parçası olan Uygur toplumunda da bu konu ile ilgili geniş bir müktesebat oluştuğu görülür. Hatta bu kıssanın dinî bir konu olmaktan ziyade halk edebiyatını ilgilendiren bir destan niteliği kazandığı gözlerden kaçmaz. Bu noktadan hareketle önemine binaen öncelikle Hz. Yusuf kıssasının Uygur halk edebiyatında oluşturduğu literatür bilgisine yer verilecektir. Bu çalışmada örnek olarak Erşidin Tatlık tarafından derlenen ve Uygur halk edebiyatı ile ilgili edebî eserler koleksiyonunda yer alan bir nüsha incelenecektir. Zira aynı ulus içerisinde eserin birçok varyantı mevcuttur. Sonraki aşamada önemine binaen Kur'an kıssalarının karakteristik özellikleri hakkında özet düzeyde bilgi verilecektir. Çalışmanın son bölümünde ise tercih edilen nüsha ile ilgili olduğu düşünülen ayetler, Kur'an kıssalarının amaçları doğrultusunda karşılaştırmalı olarak tahlil edilecektir. Bunu yaparken temel rivayet tefsir kaynaklarına müracaat edilecektir.
Şian’da Bulunan Bir Uygur Şehzadesine Ait Mezar Kitabesi
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2013, Cilt 61, Sayı 2 · Sayfa: 209-214
Özet
Nisan 2013'te Pekin'de düzenlenen bir sempozyum ile Çin'in eski başkenti Xi'an şehrinde bulunan Çince ve Runik harfli Türkçe bir mezar kitabesinin sunumu ve yorumu yapıldı. Bu iki dilli kısa kitabede genç yaşta bir hastalık sebebiyle hayata gözlerini yuman bir Uygur prensi dolayısıyla duyulan üzüntü belirtilir. Çince metin Uygurca metne göre daha uzundur. Ekteki kısa yazıda Çince metnin İngilizce çevirisi ile Runik harfli metnin transkripsiyonu, transliterasyonu ve İngilizce çevirisi yer alır. Ayrıca prensin muhtemel soyağacına yer verilir
GÖKTÜRK VE UYGURLAR’DA buyruḳ TERİMİ VE İDARİ FONKSİYONLARI
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2011, Cilt 59, Sayı 1 · Sayfa: 7-16
Özet
Göktürk runik yazıtlarında buyruḳ teriminin ne kadar çok geçtiği bu metinleri incelemekte emeği geçen herkesçe iyi bilinir. Bu terimin Göktürklerden Ötüken Uygurlarına geçmesini de ilk açıklayan biz olmayacağız. Bu coğrafyanın dışında Şaçou (Gansu) ve Koço Uygurları ile Karahanilerde, Volga Bulgarlarında ve herhâlde Eski Macarlarda da bulunan bu unvanın etimolojisi ile tarihî gelişmesini incelemek amacımızdır
Prof. Dr. Masao Mori'nin Anısına
Belleten · 1998, Cilt 62, Sayı 234 · Sayfa: 613-616
Özet
Tam Metin
Türk tarihçileri, 23 Aralık 1996 tarihinde Tokyo'da ölen Eski Türk Tarihi uzmanı Prof. Dr.Masao Mori'yi kaybetmenin üzüntüsü içindedir. Prof. Mori, Göktürkler ve Uygurlar tarihi üzerindeki araştırmalarıyla Türk ilim âleminde haklı bir şöhret kazanmıştı. O, Türk kültür tarihinin erken çağları hakkında yaptığı orijinal yayınlarıyla dünya tarihçileri arasında da çok iyi tanınıyordu.
Kök Türkçe Kaynaklarda Geçen Boy ve Kavim Adları : Azlar
Belleten · 1994, Cilt 58, Sayı 221 · Sayfa: 51-54
Özet
Tam Metin
Kök Türk ve Uygur devri kitabelerinde sıkça geçen Azlar, ilim adamlarınca bugüne kadar genellikle, Çin kaynaklarında An-ts'ai ve A-lan-lio şeklinde transkripsiyon edilen kavim ile eş tutulmuşlardır. Alanlar ile birleştirilen Azlar konusunda yapılan araştırmaların hiçbiri, onların da bir Türk boyu olabileceği ihtimalini göz önünde bulundurmamıştır. İlk defa tarafımızdan, Kök Türkçe kaynaklarda bir etnik ad olarak geçen Azların, Türk boylarından biri olabileceği fikri ileri sürülecektir.