Çuvaşça kur- ‘görmek’fiili, Çuvaşçada bazı zarf-fiiller ile zaman ve kip eklerini bünyesine alıp dil bilgiselleşerek birtakım işlevsel sözler ve analitik yapılarda izlenir. Örneğin kur- fiilinin Çuvaşçanın şimdiki-geniş zaman biçim birimi ile kalıplaştığı kuran ‘anlaşılan, görünüşe göre’ [< kur-at-ĭn ‘hh. görüyorsun’], bırakım kipi biçim birimi ile kalıplaştığı kurĭsĭn ‘bakarsın, aslında’ [< kur-ĭsĭn ‘hh. görse bari’], [-a] zarf-fiiliyle kalıplaştığı kura ‘göre, için’; kur- fiilinin dönüşlü gövdesi olan kurĭn- ‘görünmek’ fiilinin şimdiki-geniş zaman biçim birimi ile kalıplaştığı kurĭnat’ ‘anlaşılan, galiba’ [< kur-ĭn-at’ ‘hh. görünüyor’], gelecek zaman biçim birimi ile kalıplaştığı kurni̇ ̆ “galiba, anlaşılan” [< kur-ĭn-̇ ̆ ‘hh. görünecek] birtakım kiplik yorumlamalara izin veren işlevsel sözler olarak dikkat çekerler. Bunların dışında kur- fiili, {-sA} zarf-fiiliyle birleşerek Çuvaşçada {-sA kur-} biçiminde, kılınış bildiriminde bulunan bir art-fiil de oluşturur. Son olarak {-nĬ} kurĭnat’ ve {-ni} kurĭnat’ biçiminde kiplik analitik yapılara da kaynaklık eder. Kur- fiilinin kaynaklık ettiği işlevsel sözlerden kuran, kurĭsĭn, kurĭnat’, kurni̇ ̆, kura ile {-nĬ} kurĭnat’ ve {-ni} kurĭnat’ yapıları bilgi kipliği ile açıklanabilecek kiplik yorumlamalara izin vermektedir. {-sA kur-} biçimindeki analitik kurulum ise deneme kılınışını, eylemin özne için yapıldığı benlikçi (egotive) kılınış bildirimini ve kısa süreli yapılan eylemi işaretleyebilir. Bu yazıda kur- fiilinin yukarıda ifade edilen kiplik ve kılınışsal içeriklerinin detaylandırılıp dil bilgisel özelliklerinin bütünlüklü biçimde değerlendirilerek ortaya koyulması amaçlanmaktadır.

Fiilin; başlama, sürme, bitme anlamları olarak değerlendirilebilecek olan kılınış, fiilin hem bünyesiyle hem de ekler ve yardımcı fiiller aracılığıyla ayırt edilebilen bir kategoridir. Bu terim, Kazak Türkçesi dil bilgisinde sıypat, amaldıŋ ötüw sıypatı, sıypat kategoriyası gibi terimlerle karşılanmaktadır. Genel olarak Kazak Türkçesi gramerleri kılınışı bitme ve bitmeme üzerine kurarken bazı gramerler bu kategoriye sürme kılınışını da eklemektedir. Aynı zamanda bu eserler fiilin kılınışını belirleyen yapıları, ekler ve birleşik yapılar olarak iki grupta incelemektedir. Türkiye Türkçesinde ise kılınış konusu genel olarak fiillerdeki başlama, sürme ve bitme özelliklerine dayanarak incelenmektedir. Bu çalışmada Kazak Türkçesinde fiil kılınışını belirleyen ekler, yapıları ve anlamsal özellikleri dikkate alınarak, incelenmiştir.

Bu makalede, Güney-Batı Anadolu ağızlarına dahil olan Tavas ağızlarındaki şimdiki zaman şekilleri aspekt, kılınış ve taksis çerçevesinde İncelenmektedir. Bunların hepsi kökenleri itibariyle yardımcı fiiller yoluyla oluşturulmuş kılınış şekilleridir. Bazıları dilbilgiselleşme evrelerini büyük ölçüde tamamlayarak aspekt işaretleyicisi haline gelmiş, bazıları ise hâlâ kılınışsal bölgeden uzaklaşamamış işaretleyicilerdir. Dilbilgiselleşme evrelerini tamamlayanlardan bazılarının da diğer Türk dillerinde hâlâ kılınış işaretleyicisi olarak kullanıldıkları görülmektedir. Kılınışsal işaretleyiciler, sınırlı sayıda ve belirli özellikleri taşıyan fiillerle çekimlenebildikleri için, gereken özellikleri taşımayan fiillerle bir araya geldiklerinde doğal olarak bir kılınışsal işaretleyici olmaktan çıkıp yanına iliştirildikleri zarf-fiilin de etkisiyle öncüllük-ardıllık-eşzamanlılık gibi eylemlerin zaman ekseni üzerindeki konumlanmalarını dikkate alan taksis ilişkileri çerçevesinde etkinlik sergilemeye başlarlar. Makalede tüm bu kavramlar, Tavas ağızlarının zengin şimdiki zaman envanterine dayanarak İncelenmektedir.