Bu çalışmada 17. ve 18. yüzyıllarda yaşamış bir Osmanlı taşra âlimi olan Saçaklızâde Muhammed el-Mar'aşî (ö.1732)'nin Mektûb ilâ ulemâi'l-bilâd ve Nasîhatü'l-ulemâ başlıklı iki risâlesindeki fi kirleri incelenmektedir. Saçaklızâde bu risâlelerinde yaşadığı dönemde Osmanlı toplumunda dinin geri plana itildiği, ulemâ ve ümerânın halkı din işlerine "da'vet" ve "icbâr" etme konusunda yeterince gayret göstermedikleri gibi dikkat çekici iddialar dile getirmektedir. Ayrıca o, bu risâlelerinde daha dikkat çekici bir husus olarak o dönemde ulemânın şeri'atı canlandırma (ihyâ), dini yenileme (tecdîd) ve müslüman halkın din işlerini düzeltme (ıslâh) lüzumunun doğduğunu öne sürmektedir. Şüphesiz ki bu fi kirler gerek bir âlim olarak onun ilmî zihniyeti, gerekse Osmanlı dinî-sosyal tarihi bağlamında çok önemli veri niteliğinde olup tahlil edilmeyi fazlasıyla hak etmektedir.

Yahya Kemal Divan edebiyatı kaynağından geniş bir şekilde yararlanmıştır. Onu Eski şiirin temsilcisi olarak göstermek doğru değildir. Şiirleri gerek şekil, gerek içerik açısından incelendiğinde görülür ki; Türk ve Batı edebiyatından aldığı ilhamla orijinal eserler veren büyük bir şairdir. O, şiirimizi, yeni bir ses ve soluk getirmek suretiyle zenginleştiren bir şahsiyet olarak karşımıza çıkar.

Bu yazımızda, devlet adamı ve kumandan Fatih Sultan Mehmed'in araştırıcılarca işlenmemiş reformcu yönünü ele alacağız. Zira, menşei nereden gelirse gelsin benimsediği bir imparatorluk idesini gerçekleştirmek yolunda tüm hayatını ve enerjisini harcamış, cihan hakimiyetini gerçekleştirememişse de cihanşümul Osmanlı İmparatorluğu'nu kurmayı başarmış, Fatih'in bu yönü bugüne dek gerçek anlamda ele alınıp işlenmemiştir. Çünkü, onun bizce en ilginç yanı Osmanlı Devlet düzenine getirdiği yeniliktir. Ancak, burada esas konumuza girmeden önce kısa da olsa İstanbul'un alınmasının nedenleri ve benimsediği cihanşümul hakimiyet fikrinin oluşumuna bir bakış yapmanın yerinde olacağı kanısındayız.

The Turkish revolution is as much a" revolution "as it is a"reform " movement. Revolution is translated into Turkish as Revolution and uprising. In fact, it means the sudden change of an existing situation or a way of life or a social order, and it means the opposite of revolution (gradual change and evolution). There are many kinds; for example, technical revolution is the sudden emergence of a new tool or procedure. Political revolution is a bottom-up strain. Its aim is to bring about a new order and to take measures to protect it. For this purpose, it is necessary to reject the existing order, to gain the combative forces and to change those in power. The first requirement of revolutional changes is to strengthen existing resistance forces with attractive passwords, addressing the interests of the aggrieved classes. For this reason, sometimes ideologies, even if they lead to social utopias, play an important role in terms of revolutions. These provide striking power to revolutional action. Many times, after the first successes, there is a power struggle between the leaders of the revolution and between the radicals and the mutedites. Since revolutions are based on force, they often resort to terror methods.

The aim of Atatürk was to educate the youth of higher education with national consciousness and modern culture. The battle to be fought in the field of science was to liberate Darülfünunu from its Oriental color and make it a national institution for research. For this reason, after the success of the Turkish Revolution, modernizing Istanbul Darülfünunu both in terms of education and organization, giving it a national and Western University qualification was determined as both a goal and a need. In 1931, Albert Malche, one of the faculty members of the University of Geneva, was invited to Turkey by the government to prepare a report on the reforms to be carried out at Darülfünunu in Istanbul.