2 sonuç bulundu
Uygulanan Filtreler
  • zarf-fiil cümleleri
Yayın Yılı
Anahtar Kelimeler

Türkçede Zarf-Fiillerin Görünüş Değerleri

Erdem · 2013, Sayı 64 · Sayfa: 15-30
Tam Metin
Bu makale, Türkçede zarf-fiillerin görünüş değerlerini eşzamanlı bakış açısıyla ele alan betimsel bir çalışmadır. Zarf-fiiller, müstakil eklerce (-(y)Xp gibi) ya da birleşik biçimlerce (-(X)rken -DXğX için gibi) bir üst yapıya/cümleye altasıralı olarak bağlanan ve genelde belirteç işlevinde kullanılan yapılar olarak tarif edilmektedir. Sözdizimsel açıdan bağımlı olan bu yapıların zamansal işlevleri, tıpkı temel cümlelerde olduğu gibi, hep öne çıkarılmakta, ancak onların görünüş değerlerinden pek söz edilmemektedir. Dilbilgisel bir kategori olarak görünüş, olayların belli bir noktadan hareketle gözlemlenmesine imkan veren öznel bakış açılarını ifade eden bir kavramdır. İşte biz bu çalışmada, Johanson'un görünüş modelini temel alarak zarf-fiillerin görünüş değerlerini bir bütünsellik içinde betimlemek istedik. Türkçeden hareketle geliştirilen bu görünüş modeline göre, Türkçede üç değişik bakış açısı vardır: a) olayı iki sınırı arasında gösteren intraterminal bakış açısı, b) olayı kritik sınır aşıldıktan sonraki safhada yansıtan postterminal bakış açısı ve c) olayı kritik sınırı ulaşıldığında yakalayan adterminal bakış açısı. Bu çalışma, görünüş değerlerinin sadece bitimli cümleler bağlamında değil, aynı zamanda zarf-fiil cümlelerinde de söz konusu olabildiğini göstermektedir

TUVACADA ZARF-FİİL CÜMLELERİNİN SÖZ DİZİMİNE DAİR

Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten · 2010, Cilt 58, Sayı 2 · Sayfa: 7-18
Bu makalede, Tuvacada zarf-fiil cümlelerinin söz dizimsel yapıları ile söz dizimsel konumları ayrıntısıyla ele alınmaktadır. Bilindiği gibi zarf-fiil cümleleri, söz dizimsel açıdan bir üst cümleye bağlı olan ve çoğunlukla zarf işlevinde kullanılan bağımlı cümle tipini oluşturmaktadır. Bu makale kapsamında hem standart Tuvacadaki hem de onun bir ağzı olan Altay Tuvacasındaki zarf-fiil cümleleri bu açıdan ele alınıp incelenmektedir. Bu araştırmayla, Sibirya Türk dillerinden biri olan Tuvacada çok yaygın olarak kullanılan zarf-fiil cümlelerinin söz dizimsel bir betimlemesini yapmak istedik, zira zarf-fiil cümleleri genelde morfolojik bir temelde irdelenmektedir