1459 sonuç bulundu
Dergiler
- Belleten 393
- Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi 316
- Erdem 198
- Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 189
- Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 170
- Arış 105
- Höyük 72
- Belgeler 16
Yayınlayan Kurumlar
Yazarlar
- Nail Tan 22
- Mehmet Ölmez 12
- Sadettin Özçelik 10
- Hasan Ali ÇETİN 9
- Ahmet Karaman 6
Anahtar Kelimeler
- Osmanlı Devleti 57
- Ottoman Empire 53
- Osmanlı 50
- Ottoman 41
- Türkiye 31
- Dokuma 29
- Weaving 25
- İstanbul 22
- Osmanlı İmparatorluğu 21
- Turkey 21
‘Yunus Emre Divanı’nda Ölümü Güzelleştiren İfadeler (Expressions that Beautify Death in ‘Yunus Emre’s Diwan’)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 131-149
Özet
Türk dilinin büyük ustası Yunus Emre'nin şiirlerinde ölüm teması, farklı, zarifve çarpıcı ifadelerle örtülü bir şekilde işlenmiştir. Soğuk ve benimsenmesi zor olanölüm, Yunus'un diliyle belki de en güzel ifade biçimlerine kavuşmuştur. Öyle ki ecelşerbetiyle tatlandırılan ve sevgili olan Allah'a kavuşmak için bir aracı niteliğindekiölüm, ona göre hiç de korkulacak bir olgu değildir. Şiirlerini ölüm gerçeğinin bilinciyleören Yunus, kullandığı güzel ve ilgi çekici ifadelerle ölümü âdeta sevdirir. YunusEmre'nin din anlayışı ve ölüme bakışı, onun ölümü ifade biçimlerini belirleyen temelhususlardır. Bütün çıplaklığıyla ölümü anlatırken başvurduğu örtülü söz ve sözcükler,ölüm kavramı ile ilgili Türkçeye kazandırılan ölümsüz ifadelerdir.Hem biçimsel hem anlamsal olarak zenginlik arz eden bu örtmeceler, Yunus'unşiirlerini ebedî yapan etkili bir anlatım tarzıdır. Büyük çoğunluğunun Türkçe olmasıda bu ifadelerin değerini ortaya koyan en önemli özelliklerindendir.Anahtar kelimeler: Yunus Emre, şiir, tasavvuf, ölüm, dil, örtmece.In Yunus Emre's poetry, the grand master of the Turkish language the theme ofdeath was treated in a disguised manner with elegant and dramatic expression. Theconcept of death which is cold and hard to adopt gained perhaps the most beautifulexpression within the language of Yunus Emre. For him death is not a phenomenonthat should be feared by, it is a sorbet flavored means by which a human being reachesthe real beloved God. Yunus who weaves his poetry with the awareness of the realityof death makes death seem beautiful by using appealing phrases. Predominantly the concept of religion and perception of death in his mind define the expression styleof death in his poetry. All the straightforward and unambiguous words he uses explainingdeath are immortal phrases that are donated to the Turkish language relateddeath. The euphemisms which encompass both formal and semantic richness is aneffective narrative style of poetry that makes Yunus eternal. The fact that majorityof his works are in Turkish is another important feature showing the richness of theexpressions.
Uygurlarda Risalecilik Geleneği ve ‘Rengrizlik Risalesi’ (Tradition of Pamphlet Writing in Uyghurs and ‘Pamphlet of Dyers’)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 151-183
Özet
Türk kültürünün oluşum ve gelişim evrelerinde büyük öneme sahip olanUygurlar, tarihin en eski devirlerinden beri ticaret yollarının önemli kesişmenoktası olan merkezî bir coğrafyada yaşamaktadır. Günümüzde de kültürelkimliğini koruma ve sürdürme mücadelesi veren Uygurlar, 15. yüzyıldan 20.yüzyıl başlarına kadar Çağatay yazı dilini kullanmıştır. Dolayısıyla Uygurlarınyaşadığı coğrafyada yüzyıllar boyunca Çağatay yazı diliyle çok sayıdatezkire, risale, divan ve mesnevi tarzında eser kaleme alınmıştır. Bu eserleriçinde özellikle risale ve tezkireler dikkat çekmektedir.Makalede ilk olarak Uygurlarda risale yazma geleneği ve risalelerin genelözellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra geleneksel mesleklerdenbiri olan ip/kumaş boyacılığını konu alan 'Risale-i Rengrizlik' içerik bakımındantahlil edilmiştir. Çalışmanın sonunda ise risalenin hem transkripsiyonlumetnine hem de orijinal metne yer verilmiştir.Uyghur is of great importance in the formation and development phrasesof the Turkish culture and they live in the central geography which is significant intersection point of trade routes from of old. Yet, nowadays Uyghurswhich strive to protect and maintain their cultural identity used Chagataywritten language from 15th century until the early 20th century. Therefore,in geography where Uyghurs lived with Chagatay written language a largenumber of collection of biographies, pamphlets, works in the style of diwanand mesnevi were written for centuries. Among these artifacts noteworthy arepamphlets and collection of biographies.Firstly, in this article information is given about the tradition of pamphletwriting of Uyghurs and the general characteristics of the pamphlets. Then,'Pamphlet of Dyers' which included one of the traditional professions rope/fabric dyeing were analyzed in terms of content. The transcribed text as wellas the original text of the pamphlet have been included at the end of the study.
Çağdaş Kazak Dilinde Telaffuz Sorunları (Pronunciation Problems in Modern Kazakh Language)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 113-129
Özet
Dünyanın en köklü dillerinden olan Kazak dili, geçmişten günümüze kendine hasses yapısına sahiptir. XX. yüzyılın başlarındaki imla kılavuzunda Kazak dilinin sözlüve yazılı sistemi birleştirilmiştir. Kazak dili ile ilgili araştırmalar yazı dili üzerindeyoğunlaşmış, Kazakça yazılı eserlerin dilinin sözlü dille uyum içinde olmadığı dikkatealınmamıştır. Kazak dili araştırmaları bugüne kadar eski dil dikkate alınmadansadece çağdaş Kazak dili üzerinde yapılmaktadır. Kazak dilinin fonetiği, bilim insanlarınınaraştırma alanına bile dâhil edilmemiştir. Bu makalede Kazak edebî dilininsöyleyiş sistemi, Kazak dilinin ses yapısının tarihi, günümüzde genç neslin dilindekitelaffuz değişimleri, dilin geleceğine dair tahminler ele alınmaktadır.Kazakh language is one of the oldest languages which has its own unique phoneticstructure from the past to the present. In the beginning of XX. century verbal andwritten Kazakh language were combined in spelling dictionary. Studies on Kazakhlanguage have focused on written language and the fact that the language of writtenworks was not in harmony with verbal language has not been taken into consideration.Phonetic of Kazakh language has not been even included into reseach areas of languagereseachers. In this article, the pronunciation system of Kazakh literary languageand the history of Kazakh language phonetics, pronunciations differences in new generationsand predictions on the future of language will be discussed.
‘Ak Kubek (Ak Köpük)’ Kahramanlık Efsanesi [‘Ak Kubek (White Foam)’ Legend of Heroism]
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 185-201
Özet
Türk dilli halkların en eski kahramanlık-epik eserlerinden birisi de 'Ak Köpük'efsanesidir. Bu efsane, Altay kahramanlık destanı grubuna girmektedir. Abakanlardanderlenmiş ve yayımlanmıştır. Üslup açısından yer adları ile ilgili efsaneye çok yakındır.Onun biraz modernleştirilmiş ve epey kısaltılmış varyantıdır. Nogaylar tarafındanda bilinen eserin iki Tatar varyantı daha vardır. Bu varyantlar, Sibirya Tatarları'nınfarklı etnik gruplarından olan Barabin ve Tobol bölgelerinden derlenmiştir. Dil açısındanfarklılık göstermekle birlikte içerik olarak birbirine çok yakındır. EfsanedeTatar versiyonunun bilinen, tipik özelliklerine değinilmeden eserin şiir sanatı ve içeriğiüzerinde durulmuş, farklı motiflerinin ve epizotlarının özellikleri açıklanmayaçalışılmıştır. Kahramanın mucizevi doğum motifinden başlayarak süren klasik mevzukorunmuştur.Eserde farklı tarihî dönemler, halkın yaşamıyla ilgili farklı özellikler analiz edilmiştir.Efsanenin temelinde, en eski mitler ve inançlar da bulunmaktadır. Burada sadecemasalsı-mitolojik elementler silsilesi değil, diğer halkların kadim, epik eserleriylefarklı motiflerin benzerliği de gözler önüne serilmiştir. Kahramanın kendisi içinhazırlanmış olan kabre gönüllü girmesi, onlardan biridir.One of the oldest heroic and epic literary works of the Turkic-speaking people isthe 'White Foam' Epopee. The epopee is under the Altai heroic epopee group. It wascompiled from Abakans and published. In terms of literary genre, it is close to theepopee on names of places. It is its slightly modernized and quite shortened version.Known by the Nogais, the epopee has two Tatar versions as well. These versions werecompiled from Barabin and Tobol regions of various ethnic groups of Siberian Tatars.Although they have differences in terms of language, they are very close to each otherin terms of content. In the epopee, without mentioning its Tatar version's known andtypical features, the art of poetry and content were emphasized and the features ofits different motives and episodes were tried to be explained. Classical topic startingfrom the hero's miraculous birth motive and its continuation were preserved.In this work, different historical periods and different features of the life of peoplewere analyzed. The foundation of the epopee is based on the oldest myths and beliefs.Not only the sequence of epic mythological elements, but also the similarities betweenpeople's ancient, epic work and different motives were unrolled. The hero's enteringinto the grave voluntarily is one of these similarities.
‘Manas Destanı’nda ‘Türkü Til’ Kavramı (The ‘Türkü Til’ Concept in ‘Manas Epic’)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 203-223
Özet
Araştırmacılar tarafından Türk boy ve topluluklarının ansiklopedisi olarak değerlendirilen'Manas Destanı'nın S. Orozbakov varyantında Türklük bilinci ve Türkkimliği ile ilgili birçok husus vardır. Bunlardan biri 'Türkü/Türki til, Türk tili, Türktüntili, Türkünün tili' kavram işaretleri ile verilen genel 'Türk dili'dir. Makalemizde iştebu kavram işaretleri metinlerde taranmış, bu metinlerin analizi yapılarak destandaki'Türkü dil'in özellikleri dokuz maddede özetlenmiştir. Örneğin, destandaki 'Türküdil' bütün Türk halklarına ait olan genel Türk dili olup, Kırgız Türkçesi bunun birdalıdır. S. Orozbakov 'Türkü dil'i temiz tutmaya çalışmakta; dolayısıyla bazı kelimelerin(alçak dağ, aybalığı, ileki) Türküçö/Türkçe karşılıklarını (adır, boştolu, dastar)vermektedir. Bundan başka 'Türk dili'nin ortaya çıkış tarihi destanlara özgü bir şekildesaptanmaya çalışılmıştır. Yabancı yerde yaşayan Üsön'ün dilinden Türklerin anadiline, Türkü dile olan özlemi ve sevgisi dile getirilerek ana dilini koruma ve oğullarınaöğretme çabası gösterilmiştir. Bundan başka 'Türkü dil'in yazıda kullanıldığıManas'ın kumbeti yapılırken oraya Arapça, Farsça ve Türküce cümlelerin kazındığısöylenerek belirtilmiştir.There are many issues related to Turkish identity and the Turkish consciousnessin the S. Orozbakov's variant of 'Manas Epic', which is evaluated by researchers asthe encyclopedia of the Turkish people. One of them is the general Turkish languagegiven by the expression as Türkü/Türki til, Türk tili, Türk tili, Türkünün tili. Theseexpressions have been scanned. The analysis of these texts has been made and characteristicsof Türkü language as nine items have been summarized. For example,the Türkü language in the 'Manas Epic' is a general Turkish language belonging toall Turkic tribes, the Kyrgyz Turkish is a branch of this general Turkish language. Q. Orozbakov tries to keep clean Türkü language, thus he gives the Turkish equivalents(adır, boştolu, dastar, tükköyü) of some words (low mountains, sea calf, turban, mammoth).Furthermore, the history of Turkish language's appearance has been studiedto determine in terms of epic history in a unique way.
Türk Gölge Oyunu Karagöz’ün Yunan Gölge Oyununa Etkisini Onaylayan Bir Kitap: ‘Hayalî Sotiris Spatharis’in Anıları’ (A Book Confirming the Effect of Turkish Shadow Theater Karagoz to Greek Shadow Theater: ‘Hayalî Sotiris Spatharis’s Memories’)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 231-235
Özet
1960 yılında Apomnimoneumata adıyla Atina'da yayımlandı. Ünlü Karagi- oziscinin 1909-1947 yılları arasındaki anılarının yer aldığı söz konusu ki- tap 1967 yılında Mario Rinvolucri tarafından İngilizceye çevrilerek basıldı; Behind the White Screen. 1975'te "Karagiozis Sanatı ve Tarihi" bölümleri eklenerek ikinci baskısı yapıldı. Eser, Türk kültür tarihi bakımından önemi dolayısıyla Peri Efe tarafından Yunancadan dilimize çevrilip kitaplığımıza kazandırıldı. Çeviri sırasında, İngilizce baskısıyla da karşılaştırma ihmal edil- medi: Sotiris Spatharis, Hayalî Sotiris Spatharis'in Anıları/Otobiyografi ve Karagiozis Sanatı, çev. ve notlayan Peri Efe, İstanbul 2015, 200 s. , Türkiye İş Bankası Yayınları: 3246
Uluslararası ‘TEKE’ (Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim) Dergisi [International Journal of (Turkish Literature Culture Edication)‘TLCE’]
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 225-230
Özet
2 ALYlLMAZ, Cengiz (2005), Orhun Yazıtları/un Bügünkü Durumu, Ankara, 5. 17-21. 3 Uluslararası TEKE dergisinin amblemi Cengiz ALYlLMAZ'ın danışmanlığında Görsel Sanath Uzmanı Levent
Türk Dünyasından Haberler (News from the Turkish World)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 237-243
Özet
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kırgızistan Cumhuriyeti Kültür, Turizm ve Enfermasyon Bakanlığı, Kırgızistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği ve Türk Dünyası Belediyeler Birliği iş birliğinde gerçekleştirildi
Akademik Tofiq Hacıyev (Academic Tofiq Hacıyev)
Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi · 2016, Sayı 41 · Sayfa: 245-248
Özet
438 makalesinin yayımlandığı biliniyor. Prof. Dr. Nizami Ceferov ve Eli Şamil Hüseynoğlu vasıtasıyla temin ettiğimiz bilgilere göre; kitapları ilk yayım tarihine göre şunlardır
GÜLTEKİN YILDIZ, Neferin Adı Yok: Zorunlu Askerliğe Geçiş Sürecinde Osmanlı Devleti’nde Siyaset, Ordu ve Toplum (1826-1839), Kitabevi, İstanbul 2009, XX+524 s. [Kitap Tanıtımı]
Belleten · 2016, Cilt 80, Sayı 287 · Sayfa: 329-332 · DOI: 10.37879/belleten.2016.329
Özet
Neferin Adı Yok: Zorunlu Askerliğe Geçiş Sürecinde Osmanlı Devleti'nde Siyaset, Ordu ve Toplum (1826-1839) adlı çalışma, Yeniçeri ocağının kaldırılması ve yeni bir ordunun inşası gibi II. Mahmud dönemi kritik tercihlerinin Osmanlı askeri, siyasal ve toplumsal ilişkileri üzerindeki etkilerine eğilen bir doktora çalışmasının kitaplaştırılmış halidir. Bu kitap tanıtım yazısının amacı öncelikle şudur: eser, zikredilen dönemde orduya dair bazı politikaların ve uygulamaların etkilerinin sadece o dönemle sınırlı kalmayıp, Osmanlı son dönemi ve Cumhuriyet Türkiye'sinde de izlerinin görüldüğünü okuyucuya düşündürmesi yönüyle önem taşımaktadır. Diğer yandan Osmanlı ve Cumhuriyet tarihi literatüründe yeterince askeri tarih çalışmasının bulunmaması nedeniyle bu çalışma, alanındaki literatüre önemli bir katkı sağlamaktadır. Ayrıca eser okuyucuya askeri teşkilat yanında siyasi teşkilat yapısındaki değişimleri de izleme imkanı sunmaktadır. Son olarak yazarın eleştirel bakışı, yerli ve yabancı kaynaklar ışığında ve disiplinler arası okumalar ve yaklaşımların da etkisiyle, Osmanlı örneğinin değerlendirilmesi hem kendi içinde hem de dünyadaki gelişmeler ışığında hedef kitleye mukayese imkânı vermekte ve kitabın neden okunması gerektiğini ortaya koymaktadır.